Η βοήθεια από τη Δύση

 

Ιταλοί έμποροι στο λιμάνι του Γαλατά

 του Θάνου Δασκαλοθανάση


          Ο Κωνσταντίνος συγκέντρωνε τις δυνάμεις του για έναν πόλεμο, που το μόνο που απέμενε, ήταν η επίσημη κήρυξή του. Έστειλε γράμματα και αντιπροσώπους προς όλες τις κατευθύνσεις, τα αποτελέσματα όμως θα αποδειχτούν πενιχρά…
          Στη Βενετία τα νέα από το Βόσπορο έκαναν τους πάντες να συνειδητοποιήσουν τη δύσκολη κατάσταση. Θελήση για βοήθεια προς την Πόλη υπήρχε, αυτή σκόνταφτε όμως σε πρακτικές δυσκολίες. Κακές σχέσεις με τον Πάπα, ανάγκη προστασίας πρώτα των βενετικών κτησεων στα παράλια, δυσκολίες στη μετατροπή των εμπορικών πλοίων σε πολεμικά, διαρκης και ανελέητος ανταγωνισμός με τους Γενοβέζους και τις άλλες ιταλικές πολεις. Οι Βενετοί διεμήνυσαν στον Κωνσταντίνο να αναζητήσει βοήθεια και από άλλα μέρη. Στον αυτοκτάτορα δόθηκε η άδεια να στρατολογήσει,για την ενίσχυση της άμυνας, Κρητικούς στρατιώτες και ναύτες και εστάλησαν στην Πόλη μπαρούτι και πανοπλίες.
              Οι Γενοβέζοι αποδείχτηκαν απρόθυμοι αλλά και προβληματισμένοι, ανησυχώντας ιδιαίτερα για τη συνοικία τους στο Πέραν, συνιστώντας ουδετερότητα, για μην προκαλούνται οι Τούρκοι.
             Ο πάπας Νικόλαος ήταν αυτός που θα μπορούσε να ενώσει και να πεισει τους Δυτικους να παραμερίσουν τα εμπορικά τους συμφέροντα και τις δυναστικές διαμάχες και να αποστείλουν μια ισχυρή βοήθεια. Τα πάντα όμως τα εξαρτούσε από το θέμα της ένωσης των εκκλησιών και αυτή η εμπλοκή και διαμάχη με την Πόλη επισκίαζε όλες τις προσπάθειες. Αρχικά προσπάθησε να πείσει τον αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το Γερμανό Φρειδερίκο Γ΄, να στείλει ένα αυστηρό και ανούσιο τελεσίγραφο στο σουλτάνο, που όμως παντελώς αγνοήθηκε. Με εντολή και δαπάνες του Πάπα ο μητροπολίτης Κιέβου Ισίδωρος, που ήταν παπικός αντιπρόσωπος, στρατολόγησε από τη Νεάπολη 200 τοξότες και έφτασε στην Πόλη στις 26 Οκτωβρίου 1452. Η παρουσία Λατίνων στρατιωτών,έστω και λίγων σταλμένων από τον Παπα, εφερε κάποια ικανοποίηση και ενίσχυσε τη θέση των Ενωτικών.
          Πιο πρόθυμος, στα λόγια τουλάχιστον, ήταν ο Αλφόνσος, ηγεμόνας της Νεάπολης, που είχε ως υπηκόους και τους Καταλανούς. Αρχικά έστειλε ένα στολίσκο από δέκα πλοία, με συμμετοχή στα έξοδα και του πάπα, αλλά μετά έκρινε ότι έπρεπε να τον αποσύρει...

 

 

Bενετός μισθοφόρος πεζός

                 

 

            Μικρότερα σώματα εθελοντών με δική τους πρωτουβουλία κατέφτασαν από αλλα σημεία. Οι περισσότεροι ήταν Ιταλοί και συνδύαζαν το εμπόριο με την περιπέτεια ή και τον τυχοδιωκτισμό. Από τη Γερμανία ή τη Σκωτία είχε έρθει ένας ικανός μηχανικός ο Ιωάννης Γκραντ, ενώ στο πλευρό των Ελληνων τάχθηκε η Καταλανική παροικία, μερικοί Γενοβέζοι που ήρθαν από το Πέραν και ο Οθωμανός πρίγκιπας Ορχάν με την ακολουθία του.
          Καμιά βοήθεια δεν μπορούσε να έρθει από τους Ορθόδοξους ηγεμόνες. Οι Ρώσοι ήταν πολύ μακριά και είχαν τα δικά τους προβλήματα, ενώ διαφωνούσαν και με την ένωση, οι ηγεμόνες της Βλαχίας και της Σερβίας ήταν υποτελείς στο σουλτάνο. Ο Σκεντέρμπεης ήταν δηλωμένος εχθρός των Τούρκων, αλλά είχε κακές σχέσεις με τους Βενετούς. Υπήρχε η ελπίδα ότι θα κινηθεί ο σπουδαίος Ούγγρος στρατιωτικός και αντιβασιλέας Ιωάννης Ουνυάδης,αλλά κι αυτός ήταν απογοητευμένος από τις προηγούμενες ήττες από τους Τουρκους.
          Η κυριότερη ενίσχυση ήρθε από έναν έμπειρο Γενοβέζο, τον Ιωάννη Τζιουστινιάνι Λόγκο, ο οποίος έφτασε εθελοντικά στην Πόλη, επικεφαλής σώματος 700 κατάφρακτων στρατιωτών, τον Ιανουάριο του 1453.Η συμμετοχή του στην άμυνα εκτιμήθηκε από την πρώτη στιγμή. Ο αυτοκράτορας του απένειμε το αξίωμα του πρωτοστράτορα-αρχιστράτηγου και του πρόσφερε ως ανταμοιβή την Λήμνο, αν βεβαίως όλα πήγαιναν κατ΄ευχήν.
          Ο Κωνσταντίνος έκανε ό,τι μπορούσε. Οι τελευταίες προσπάθειες για τη ναυλωση ιταλικών καραβιών σκονταψαν στις κακές σχέσεις και στην ασυνεννοησία Πάπα – Βενετών και Γενοβέζων. Οι βενετικές γαλέρες που θα έφερναν την πολυπόθητη βοήθεια θα αποπλεύσουν μετά την έναρξη της πολιορκίας, αλλά δε θα φτάσουν ποτέ στην Πόλη…
           Αυτές ήταν όλες κι όλες οι δυνάμεις που κατέφτασαν από τη Δύση.Η Πόλη ένιωθε προδομένη. Η ένωση των εκκλησιών, κάτω από την πίεση των γεγονότων,με την παρουσία του παπικού αντιπροσώπου Ισίδωρου, με το συλείτουργο καθολικών και Ορθοδόξων της 12ης Δεκεμβρίου του 1452, με την αυτοαπομόνωση του ηγέτη των Ανθενωτικών Γεννάδιου, ουσιαστικά είχε επιβληθεί. Ο λαός τη δέχτηκε σαν αναγκαίο κακό, ελπίζοντας ότι οι αποφάσεις θα τροποποιούνταν, αν η Πόλη σωζόταν. Ωστόσο ικανή και σημαντική βοήθεια δεν ήρθε.

<< Η Ρώμη μας βοήθησε τόσο όσο μας βοήθησε και ο σουλτάνος της Αιγύπτου>> θα πει με πικρία ο Γεώργιος Φραντζής.