Από την Κωνσταντινούπολη στη Γερμανία: διαρπαγμένα ιερά λείψανα

Από την Κωνσταντινούπολη στη Γερμανία: διαρπαγμένα ιερά λείψανα

Είναι άραγε βυζαντινό;
Από τον Επισκοπικό Θησαυρό του Ηalberstadt Γερμανίας.

             Είναι γνωστό ότι στην Κωνσταντινούπολη είχαν συγκεντρωθεί κατά το πέρασμα των αιώνων πλήθος αγίων λειψάνων και ιερών κειμηλίων. Μάλιστα έχει υπολογιστεί ότι υπήρχαν περισσότερα από 3.600 λείψανα τουλάχιστον 476 αγίων, ενώ τα σπουδαιότερα από αυτά, τα όργανα Πάθους του Χριστού, όπως ο Ακάνθινος Στέφανος, ο Τίμιος Σταυρός, Ήλος της Σταύρωσης, η Ιερά Λόγχη που ένυξε την πλευρά Του κτλ είχαν συγκεντρωθεί στο παλατινό αυτοκρατορικό παρεκκλήσι, στην εκκλησία της Θεοτόκου του Φάρου.

             Μετά την άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους της Δ' Σταυροφορίας σωρεία αγίων λειψάνων και ανεκτίμητης αξίας ιερά κειμήλια φορτώθηκαν στα πλοία και στάλθηκαν στη Δύση. Η μεταφορά αυτού του ιερού και κειμηλιακού πλούτου στη Βενετία, στο Παρίσι και σε άλλες πόλεις της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια, αν και σε μικρότερη έκταση.

             Υπάρχουν όμως όλα αυτά τώρα; Και αν ναι, πώς μπορούμε να τα βρούμε;

             Το 1875 εκδόθηκε στη Γαλλία το βιβλίο του Paul Edouard Didier, Comte Riant, με τίτλο: Des dépouilles religieuses enlevées à Constantinople au XIIIe siècle par les Latins et des documents historiques nés de leur transport en Occident (= Θρησκευτικά λάφυρα που έχουν διαρπαγεί από την Κωνσταντινούπολη τον 13ο αιώνα και ιστορικά έγγραφα σχετικά με τη μεταφορά τους στη Δύση).

Θρησκευτικά λάφυρα που έχουν διαρπαγεί από την Κωνσταντινούπολη τον 13ο αιώνα
και ιστορικά έγγραφα σχετικά με τη μεταφορά τους στη Δύση.
Το βιβλίο του Paul Edouard Didier εκδόθηκε το 1875,
αλλά παραμένει χρήσιμο μέχρι σήμερα.

           Στο βιβλίο αυτό, ο Didier περιγράφει τα άγια λείψανα και τα ιερά κειμήλια που, σύμφωνα με τα ιστορικά έγγραφα και τις διάφορες εκθέσεις, έστειλαν στη Δύση οι Σταυροφόροι της Δ' Σταυροφορίας. Ας δούμε ένα παράδειγμα. Ο Konrad von Krosigk, λατίνος επίσκοπος του πριγκηπάτου Ηalberstadt, συμμετείχε με τους Γερμανούς Σταυροφόρους στην άλωση της Πόλης και στη δήωσή της το 1204. Το 1206 θα στείλει στην έδρα του, στο Ηalberstadt της Γερμανίας, τα ακόλουθα άγια λείψανα, σύμφωνα με έκθεση που συνέταξε ο ίδιος και μελέτησε ο Didier:

1. Από τον περικαλλή Ναό των Αγίων Αποστόλων της Κωνσταντινούπολης, τόπος ενταφιασμού των βυζαντινών αυτοκρατόρων

Σταυροθήκη με Τίμιο Ξύλο και λείψανα των 12 αποστόλων
Τεμάχιο του κρανίου του Πρωτομάρτυρα Στέφανου
Κνήμη του Αποστόλου Πέτρου
Ολόκληρη τη κάρα του Αγίου Ιακώβου, του αδελφόθεου
Χέρι και βραχίονα της Αγίας Ευφημίας
Κνήμη του Αποστόλου Ματθαίου
Λειψανοθήκη του κρανίου του Πρωτομάρτυρα Στέφανου
Τρία δοχεία με Άγιο Χρίσμα
Έναν επενδύτη Αγίας Τραπέζης και τρεις ποδιές (: καλύπτουν τα πλαϊνά μέρη της Αγίας Τραπέζης)
Πορφυρά αυτοκρατορικά υφάσματα, τέσσερα λάβαρα, δύο μικρά καλύμματα (ίσως αήρ) και ένα μεταξένιο ύφασμα
Ένα αρτοφόριο και έναν ασημένιο δίσκο
Ένα ελληνικό θυμιατήρι (1 encensoir grec)

2. Από τον Βυζαντινό Ναό της Ύπατης Σοφίας του Ένσαρκου Λόγου του Θεού (γνωστή και ως Αγία Σοφία)

Κειμήλια του Πάθους του Χριστού
Χέρια (μπράτσο) του Αγίου Σίμωνος, του Απόστολου Βαρνάβα και του Αγίου Κλήμεντος
Ωλένη του Πρωτομάρτυρα Στέφανου
Κειμήλια της Παρθένου
Λείψανα των Αγίων: Λαυρεντίου, Κοσμά και Δαμιανού, Ιωάννου και Παύλου, Γεωργίου, Προκοπίου, Θεοδώρου, Δημητρίου, Άβελ του δικαίου, Προκέσου (Processus) και Μαρτινιανού (των μαρτύρων), Παντελεήμονος, Ερμολάου, Ερμαγόρου
Διάφορα λείψανα του Ιωάννου του Βαπτιστού, Αποστόλου Πέτρου και Αποστόλου Ανδρέα
"Εκ του σκηνώματος του Αγίου Παύλου" (Caro S. Pauli)
"Ώμος του Αποστόλου Φιλίππου" (Scapula St Philippi)
Άγιο Αίμα (του Χριστού)
Δάχτυλο του Αγίου Νικολάου
Λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος, του Αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού, του Αγίου Βασιλείου
Μέρος της κάρας της Αγίας Μαγδαληνής
Λείψανα της Αγίας Λουκίας, της Αγίας Μαργαρίτας, της Αγίας Αικατερίνης και της Αγίας Βαρβάρας

Ο πίνακας με τα βυζαντινά άγια λείψανα και ιερά κειμήλια που έστειλε ο λατίνος επίσκοπος
του πριγκηπάτου Ηalberstadt της Γερμανίας, Konrad von Krosigk, στην έδρα του το 1206.

Τα άγια λείψανα και τα ιερά κειμήλια που διαρπάγησαν από τον Ναό των Αγίων Αποστόλων
και την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη και στάλθηκαν στο Ηalberstadt της Γερμανίας.
.

           Μία γρήγορη έρευνα στο διαδίκτυο αποκαλύπτει αμέσως ότι ο Επισκοπικός Θησαυρός του Ηalberstadt έχει τουλάχιστον δύο από τα αναγραφόμενα στη λίστα ιερά αντικείμενα:

Το Ηalberstadt της Γερμανίας.

            Το δάχτυλο του Αγίου Νικολάου (doigt de St Nicolas) από την Αγία Σοφία.

Το δάχτυλο του Αγίου Νικολάου από την Αγία Σοφία.
Βρίσκεται στο μέσο της οβάλ θήκης της λειψανοθήκης.

Η λειψανοθήκη με το δάχτυλο του Αγίου Νικολάου.
Κάποτε μέρος του ιερού θησαυρού της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως.

Τον βυζαντινό ασημένιο δίσκο (un plat d'argent) από τον Ναό των Αγίων Αποστόλων.

Περίτεχνο βυζαντινό άγιο δισκάριο. Προέρχεται από τον Ναό των Αγίων Αποστόλων
στην Κωνσταντινούπολη. Λεία των Γερμανών Σταυροφόρων.

          Πρόκειται στην πραγματικότητα για Άγιο Δισκάριο μεγάλων διαστάσεων (διάμετρος 41,3 εκ.) που χρησιμοποιούνταν στον Ναό των Δώδεκα Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη, εξαιρετικής τέχνης και τεχνικής που θα επιδράσει καταλυτικά στην εκκλησιαστική τέχνη της Δύσης. Στο κέντρο η Σταύρωση και περιμετρικά κυκλοτερή επιγραφή: ΛΑΒΕΤΕ ΦΑΓΕΤΕ ΤΟΥΤΟ ΕΣΤΙΝ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΟΥ ΤΟ ΥΠΕΡ ΥΜΩΝ ΚΛΩΜΕΝΟΝ ΕΙΣ ΑΦΕΣΙΝ ΑΜΑΡΤΙΩΝ. Στους οκτώ λοβούς προτομές μαρτύρων και στο χείλος του δισκαρίου οι προτομές οκτώ Πατέρων της Εκκλησίας.

ΙΔΕ Ο ΥΙΟΣ ΣΟΥ.
ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ ΣΟΥ.

ΛΑΒΕΤΕ ΦΑΓΕΤΕ ΤΟΥΤΟ ΕΣΤΙΝ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΟΥ ΤΟ ΥΠΕΡ ΥΜΩΝ ΚΛΩΜΕΝΟΝ ΕΙΣ ΑΦΕΣΙΝ ΑΜΑΡΤΙΩΝ.

Το περίτεχνο βυζαντινό άγιο δισκάριο από την Κωνσταντινούπολη.

Οι φωτογραφίες των χώρων του Επισκοπικού Μουσείου που ανευρίσκονται στο διαδίκτυο δείχνουν έναν Θησαυρό καλά οργανωμένο και πλούσιο.

Άποψη από τους χώρους του Επισκοπικού Θησαυρού του Ηalberstadt Γερμανίας.

Αναδημοσίευση από την εξαιρετική σελίδα "Λειψανοθήκη"