«Το Βυζάντιο στο πέρασμα των αιώνων» στο Μουσείο Ερμιτάζ

ΜΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΟΥ ΟΡΓΑΝΩΝΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ

Του Γιώργου Βαϊλάκη

«Το Βυζάντιο στο πέρασμα των αιώνων»

    


               Είναι ένα εκθεσιακό γεγονός μείζονος σημασίας που θα προβάλει την Ελλάδα στο εξωτερικό, δίνοντας συνέχεια σε μια ιδιότυπη πολιτιστική διπλωματία, η οποία με τα χρόνια δείχνει να αποκτά τη δική της δυναμική.
                   Και, πράγματι, οι εκθέσεις που πραγματοποιούνται ανά τον κόσμο με αρχαιοελληνικά και βυζαντινά αριστουργήματα υπενθυμίζουν -με τον πλέον πειστικό τρόπο- την πραγματική θέση της Ελλάδας στην πορεία του δυτικού πολιτισμού, σε μια συγκυρία όπου η φήμη της χώρας δεν είναι η καλύτερη δυνατή, με την εικόνα της να έχει αποκτήσει ανησυχητικές ρωγμές στα χρόνια της κρίσης.
                   Ετσι, η έκθεση με τίτλο «Το Βυζάντιο στο πέρασμα των αιώνων» που θα ξεκινήσει στις 24 Ιουνίου και θα ολοκληρωθεί στις 2 Οκτωβρίου, με 120 αρχαιότητες της βυζαντινής κυρίως περιόδου αναμένεται με ξεχωριστό ενδιαφέρον. Μια έκθεση τη οποία διοργανώνει το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού στο Μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη, στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων του Έτους Ελλάδας - Ρωσίας 2016. Οπως έγινε γνωστό στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), τα μέλη του οποίου άναψαν ομόφωνα το «πράσινο φως» για την εξαγωγή των έργων, πρόκειται για τμήματα ψηφιδωτών και τοιχογραφιών, εικόνες, εικονογραφημένα χειρόγραφα, έργα γλυπτικής και μικρογλυπτικής, που καλύπτουν χρονικό διάστημα 11 αιώνων και τα οποία χαρακτηρίζονται από υψηλή καλλιτεχνική ποιότητα και μεγάλη ιστορική αξία. Από αυτά, 43 έργα προέρχονται από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, 16 από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 11 από το Μουσείο Κανελλοπούλου, 8 από το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, 6 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καστοριάς, 3 από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, δυο από τη συλλογή της Ιεράς Μονής Χοζοβιώτισσας Αμοργού, δύο από τη Μονή Βλατάδων Θεσσαλονίκης, καθώς και από αλλού, ενώ 10 είναι εικονογραφημένα χειρόγραφα από την Εθνική Βιβλιοθήκη Ελλάδος.

          Στη Ρωσία θα «ταξιδέψει» και μια αρχαϊκή κόρη από το Μουσείο Ακρόπολης, που θα παρουσιαστεί ως πρόδρομο έκθεμα, καθώς θα εκτεθεί στο Ερμιτάζ από τον Μάρτιο. Η κόρη, που χρονολογείται στα μέσα περίπου του 6ου αιώνα π.Χ. και βρέθηκε το 1886 στον χώρο βορειοδυτικά του Ερεχθείου, ανήκει στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου Ακρόπολης. Διατηρεί ίχνη αρχικού χρωματισμού και θα συνοδεύεται από ψηφιακή εφαρμογή (παραγωγής του Μουσείου Ακρόπολης), που θα αποκαθιστά το χρώμα και άλλα βαμμένα στοιχεία του αγάλματος, ενώ θα χρησιμοποιούνται και ψηφιακές φωτογραφίες που θα παραχωρηθούν από το ελληνικό Μουσείο. Πάντως, η εικόνα της Κοίμησης Θεοτόκου, ένα από τα πρώτα έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου που βρίσκεται στον ομώνυμο ναό της Σύρου και για την οποία υπάρχει ενδιαφέρον για συμμετοχή στην έκθεση, πιθανόν θα εξεταστεί σε ξεχωριστό αίτημα.

           Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων δεν έχει αντίρρηση να «ταξιδέψει» αρκεί να μεταφερθεί και να παραμείνει σε ειδική προθήκη που θα εξασφαλίζει την προστασία της. Οσο για τις ενότητες της έκθεσης θα είναι χρονολογικές, ακολουθώντας την εκθεσιακή πρακτική του Μουσείου Ερμιτάζ, με θεματικές υποενότητες να εμπλουτίζουν κάθε μία από αυτές, ενώ θα εκδοθεί και επιστημονικός εικονογραφημένος κατάλογος με εισαγωγικά κείμενα Ελλήνων και Ρώσων ειδικών. Σε ανταπόδοση, το Μουσείο Ερμιτάζ θα αποστείλει έκθεση με έργα από τις συλλογές του, η οποία θα παρουσιαστεί το φθινόπωρο στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, ενώ στο Μουσείο Ακρόπολης θα στείλει τρία χρυσά έργα του 4ου αι. π.Χ., μια φιάλη, ένα μικρό αγγείο και ένα περιλαίμιο.
            Τα έργα θα εκτεθούν στο Μουσείο Ακρόπολης για το διάστημα που θα «λείπει» η κόρη, η οποία θα επιστρέψει τον Οκτώβριο με το πέρας της έκθεσης μαζί με τα υπόλοιπα έργα.