Παναγιώτου Γ. Νικολόπουλου,
Ομ. Καθηγητού τού Πανεπιστημίου Αθηνών
Διευθυντού της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος ε.τ.
ΕΙΣ ΤΟ ΤΟΣΟΝ σημαντικόν άρθρον τού κ. Β. Α. Κοκκίνου(«Εστία» 2.6.2006) παρεισέφρησεν, ως μη ώφειλε, μία παρένθεντος φράσις, όχι μόνον μη ανταποκρινομένη εις τα πράγματα, αλλά και άδικος: «Και βέβαια σήμερα οι Τούρκοι δε έχουν συμμάχους Νοταράδες και φανατικούς ανθενωτικούς κληρικούς».Αλλά τα πράγματα δεν έχουν έτσι.
Ο ιστορικός Δούκας καταγράφει φράσιν, την οποίαν είπεν ο Μεγαδούξ Λουκάς Νοταράς: «κρειττότερον έστιν ειδέναι εν μέσῃ τη Πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν Λατινικήν». Όμως ο ίδιος Δούκας καταγράφει τις άοκνες προσπάθειες τού Νοταρά για την άμυναν της Πόλεως, την συμμετοχήν του εις τις πολεμικές επιχειρήσεις.
Ο Κωνσταντίνος με την επιμέλειαν του Μεγαδούκα Λουκά Νοταρά είχε φροντίσει την επισκευήν των τειχών και είχεν εξασφαλίσει αρκετά εφόδια. Οι αλλεπάλληλες επιθέσεις τού Μωάμεθ αντιμετωπίζοντο νικηφόρα. Οι ζημίες πού προκαλούσε το πυροβόλον επεσκευάζοντο την ακόλουθη νύκτα κι έτσι οι βομβαρδισμοί έμεναν χωρίς αποτέλεσμα. Με προσπάθειες μεταλλωρύχων ο Μωάμεθ
κατώρθωσε να σκάπτη υπονόμους, αλλά με τις ενέργειες τού Λουκά Νοταρά, πού κατέφυγε στις υπηρεσίες του μηχανικού Γιοχάννες Γκραντ, κατεσκευάζοντο ανθυπόνομοι πού εξουδετέρωναν τις προσπάθειες τού Σουλτάνου να διεισδύση υπογείως εις την Πόλιν, εφ όσον δεν κατώρθωνε να την κατακτήση από τα τείχη.
Ο ίδιος ο Λουκάς Νοταράς, ηγούμενος σώματος πεντακοσίων (500) ανδρών, «εν τη Πόλει περιεπόλευε, θαρρύνων απανταχού τούς στρατιώτας και στοχαζόμενος τας βίγλας και ερευνών τους παραλειπομένους». Κατά δε την διάρκειαν τού αγώνος ο Μεγαδούξ είχε την ευθύνην επί πλέον της βασιλικής πύλης και με ένα εφεδρικόν σώμα ευρίσκετο κοντά και οπίσω των χερσαίων τειχών.
Μετά την Άλωσιν της Πόλεως, ο Λουκάς Νοταράς θα έχη το θάρρος να ειπή εις τον Μωάμεθ: «Κύριε, ουκ είχομεν τόσην ημείς εξουσίαν τού διδόναι σε την Πόλιν, ουδέ βασιλεύς αυτός». Απάντησις, η οποία παραπέμπει εις την ανάλογον απάντησιν του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου: «ούτ’ εμόν εστιν ούτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτῃ». Μετ ολίγας ημέρας, με τον έφηβον υιόν του και τον γαμβρόν του Κατακουζηνόν θα καταστούν οι πρώτοι Νεομάρτυρες. Διότι δεν θα υποταχθούν εις τις ορέξεις τού Μωάμεθ. Και αυτά τα καταγράφει ο φιλενωτικός Δούκας.
ΔΥΣΤΥΧΩΣ, κυριαρχεί ακόμη η άποψις, ότι ο Λουκάς Νοταράς ήταν φιλότουρκος, καθώς και άλλαι εναντίον του κατηγορίαι. Τούτο οφείλεται στην εξιστόρησιν της επ’ ονόματι τού Σφραντζή νόθου ιστορίας (Chronicon majus), ο οποίος δεν φείδεται λοιδοριών κατά τού αντιπάλου του εις την Βυζαντινήν Διοίκησιν. Τόση είναι η εκδικητικότης του, ώστε ούτε καν αναφέρη το μαρτύριον τού Νοταρά.
Ο γνήσιος Σφραντζής (Chronicon minus) βεβαίως δεν παρέχει αυτήν την μομφήν. Δυστυχώς αυτή η άποψις τού νόθου Σφραντζή επεβίωσε —άλλωστε εξυπηρετεί ωρισμένην ιδεολογίαν και πολιτικήν
Ο ίδιος ο Λουκάς Νοταράς, ηγούμενος σώματος πεντακοσίων (500) ανδρών, «εν τη Πόλει περιεπόλευε, θαρρύνων απανταχού τούς στρατιώτας και στοχαζόμενος τας βίγλας και ερευνών τους παραλειπομένους». Κατά δε την διάρκειαν τού αγώνος ο Μεγαδούξ είχε την ευθύνην επί πλέον της βασιλικής πύλης και με ένα εφεδρικόν σώμα ευρίσκετο κοντά και οπίσω των χερσαίων τειχών.
Μετά την Άλωσιν της Πόλεως, ο Λουκάς Νοταράς θα έχη το θάρρος να ειπή εις τον Μωάμεθ: «Κύριε, ουκ είχομεν τόσην ημείς εξουσίαν τού διδόναι σε την Πόλιν, ουδέ βασιλεύς αυτός». Απάντησις, η οποία παραπέμπει εις την ανάλογον απάντησιν του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου: «ούτ’ εμόν εστιν ούτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτῃ». Μετ ολίγας ημέρας, με τον έφηβον υιόν του και τον γαμβρόν του Κατακουζηνόν θα καταστούν οι πρώτοι Νεομάρτυρες. Διότι δεν θα υποταχθούν εις τις ορέξεις τού Μωάμεθ. Και αυτά τα καταγράφει ο φιλενωτικός Δούκας.
ΔΥΣΤΥΧΩΣ, κυριαρχεί ακόμη η άποψις, ότι ο Λουκάς Νοταράς ήταν φιλότουρκος, καθώς και άλλαι εναντίον του κατηγορίαι. Τούτο οφείλεται στην εξιστόρησιν της επ’ ονόματι τού Σφραντζή νόθου ιστορίας (Chronicon majus), ο οποίος δεν φείδεται λοιδοριών κατά τού αντιπάλου του εις την Βυζαντινήν Διοίκησιν. Τόση είναι η εκδικητικότης του, ώστε ούτε καν αναφέρη το μαρτύριον τού Νοταρά.
Ο γνήσιος Σφραντζής (Chronicon minus) βεβαίως δεν παρέχει αυτήν την μομφήν. Δυστυχώς αυτή η άποψις τού νόθου Σφραντζή επεβίωσε —άλλωστε εξυπηρετεί ωρισμένην ιδεολογίαν και πολιτικήν
σκοπιμότητα— και μολύνει και την πολιτείαν τού Λουκά Νοταρά και την θυσίαν του. Αλλά και οι Ανθενωτικοί Μοναχοί και Κληρικοί επολέμησαν ομού μετά των λοιπών Ελλήνων Ενωτικών και των Λατίνων.
Ένα σώμα επτακοσίων ανδρών, εκ των οποίων οι περισσότεροι Μοναχοί, ευρίσκεται εις το κέντρον της Πόλεως ως εφεδρικόν σώμα υπό τούς Δημήτριον Κατακουζηνόν, τον γαμβρόν του Νικηφόρον Παλαιολόγον, τον ανεψιόν τού κατόπιν Πατριάρχου Γενναδίου Θεόδωρον Σοφιανόν. Κατά μήκος τμήματος των θαλασσίων τειχών είχαν τοποθετηθή Μοναχοί, οι οποίοι και απέκρουαν τις επιδρομές των Τούρκων.
Δεν υπήρξαν λοιπόν σύμμαχοι των Τούρκων ο Λουκάς Νοταράς και οι Ανθενωτικοί. Οι Ανθενωτικοί ήσαν κατά της υποταγής εις τον Πάπαν, αλλά δεν ήσαν φιλότουρκοι. Και κατά την περίοδον της Αλώσεως έμειναν εις την Πόλιν και την υπερήσπισαν κατά των Τούρκων και δεν εζήτησαν καταφύγιον αλλού. Γι’ αυτό παραμένει ο θαυμασμός μας και ο σεβασμός μας τόσον για την εμμονήν των εις την Ορθόδοξον Πίστιν, όσον και για το θάρρος και την θυσίαν πού επέδειξαν εις τον αγώνα για την σωτηρία της Πόλεως.
Πηγές
Εφημερ. «Εστία», 9. 6.2006
Ένα σώμα επτακοσίων ανδρών, εκ των οποίων οι περισσότεροι Μοναχοί, ευρίσκεται εις το κέντρον της Πόλεως ως εφεδρικόν σώμα υπό τούς Δημήτριον Κατακουζηνόν, τον γαμβρόν του Νικηφόρον Παλαιολόγον, τον ανεψιόν τού κατόπιν Πατριάρχου Γενναδίου Θεόδωρον Σοφιανόν. Κατά μήκος τμήματος των θαλασσίων τειχών είχαν τοποθετηθή Μοναχοί, οι οποίοι και απέκρουαν τις επιδρομές των Τούρκων.
Δεν υπήρξαν λοιπόν σύμμαχοι των Τούρκων ο Λουκάς Νοταράς και οι Ανθενωτικοί. Οι Ανθενωτικοί ήσαν κατά της υποταγής εις τον Πάπαν, αλλά δεν ήσαν φιλότουρκοι. Και κατά την περίοδον της Αλώσεως έμειναν εις την Πόλιν και την υπερήσπισαν κατά των Τούρκων και δεν εζήτησαν καταφύγιον αλλού. Γι’ αυτό παραμένει ο θαυμασμός μας και ο σεβασμός μας τόσον για την εμμονήν των εις την Ορθόδοξον Πίστιν, όσον και για το θάρρος και την θυσίαν πού επέδειξαν εις τον αγώνα για την σωτηρία της Πόλεως.
Πηγές
Εφημερ. «Εστία», 9. 6.2006
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου