Μονή Αγ. Παρασκευής Μονοδένδρι, Iωάννινα

Μονή 

Αγίας Παρασκευής

             Σε ένα από τα παραδοσιακά και όμορφα Ζαγοροχώρια του νομού Ιωαννίνων, στο Μονοδένδρι, την ιδιαίτερη πατρίδα των μεγάλων ευεργετών αδελφών Ριζάρη, υπάρχει εδώ και 600 χρόνια το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής. Η μονή βρίσκεται κυριολεκτικά στο χείλος του γκρεμού της μεγαλύτερης ίσως χαράδρας στον κόσμο, του Βίκου.
            Το μοναστήρι απέχει λιγότερο από ένα χιλιόμετρο από την πλατεία του χωριού. Ένα όμορφο λιθόστρωτο οδηγεί στην είσοδο της μονής που χτίστηκε το 1412 από τον άρχοντα Μιχαήλ Βοεβόδα. Πρόκειται για μοναστήρι – φρούριο, καθώς βρίσκουμε πύλη με καμάρα, κτίσματα πέτρινα, καλοχτισμένα κελιά, πηγάδι, καταπακτή, κ.λ.π. που σε όλα κυριαρχεί το περίτεχνο χτίσιμο της πέτρας. 

         

                Κατά την παράδοση χτίσθηκε από ασκητές, οι οποίοι από τον 13ο αιώνα ασκήτευσαν στις σπηλιές που υπάρχουν βορειοδυτικά από το μοναστήρι. Σύμφωνα με επιγραφή στο υπέρθυρο του κυρίως ναού, ο ναός ανεγέρθη και ιστορήθηκε το 1412-13, από τον άρχοντα Μιχαήλ Βοεβόδα το Θεριανό. Ο ναός είναι μονόχωρη αίθουσα και καλύπτεται από τοιχογραφίες που έγιναν σε δύο εποχές.

                Στο 15ο αι. ανήκουν οι τοιχογραφίες του δυτικού, βόρειου (παράσταση με το Βοεβόδα και τη σύζυγό του με ενδυμασίες της εποχής) και ανατολικού τοίχου, οι οποίες είναι ιδιαίτερης σημασίας καθώς αποτελούν από τα ελάχιστα δείγματα της περιόδου στην Ήπειρο. Οι τοιχογραφίες του νότιου τοίχου είναι του 1869. Εικονίζονται ολόσωμοι Άγιοι, σκηνές από το δωδεκάορτο, κ.λ.π. Στην πρόσοψη του ναού, εικονίζεται η Αγ. Παρασκευή στηθαία εντός κόγχης, το μαρτύριο της πιο κάτω και ένας έφιππος Άγιος. Το τέμπλο έχει εικόνες του 19ου αι. Η εικόνα της Αγ. Παρασκευής που υπάρχει στο ναό, είναι βορειοελλαδικής τέχνης και χρονολογείται το 17ο αιώνα.

              Το σημερινό συγκρότημα του μοναστηριού διατηρείται σε καλή κατάσταση και αποτελείται από το καθολικό, τα κελιά, το ηγουμενείο, τους βοηθητικούς χώρους και τη “λόντζα”. Η λόντζα είναι χωριστό κελί εξώστης, χτισμένο ακριβώς πάνω από τη χαράδρα, που χρησίμευε για κρυψώνας και έξοδο κινδύνου (μέσω καταπακτής που οδηγούσε στη χαράδρα). Από το μοναστήρι, μονοπάτι σκαλισμένο στο βράχο οδηγεί στο “ασκηταριό” και τα “σπιτάκια” τα οποία εκτός από χώρους ασκητείας αποτελούσαν και οχυρές θέσεις, προσβάσιμες μόνο με τη χρήση ξύλινης γέφυρας.