Το Βυζάντιο θύμα της Κλιματικής Αλλαγής κατά τη «μικρή εποχή των πάγων»

 

 

 

 

ANAΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ http://www.econews.gr/

 

                  Η Κλιματική Αλλαγή θεωρείται ως πιθανή αιτία για την καταστροφή διαφόρων αρχαίων πολιτισμών.

                 Μερικά ενδεικτικά παραδείγματα είναι οι Μυκηναίοι στην Αρχαία Ελλάδα, οι Μάγιας στην κεντρική Αμερική και οι Ράπα Νούι στα Νησιά του Πάσχα.

             Μια νέα μελέτη υποστηρίζει ότι «θύμα» της αλλαγής των κλιματικών συνθηκών του πλανήτη έπεσε και η Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

              Ειδικότερα, μια ξαφνική, αλλά παρατεταμένη -και όχι σύντομη όπως θεωρείτο μέχρι σήμερα- περίοδος χαμηλών θερμοκρασιών στο Βόρειο Ημισφαίριο της Γης μεταξύ 536 και 660 μ.Χ., συνέτεινε μαζί με άλλους γεωπολιτικούς παράγοντες σε δραματικές κοινωνικές μεταβολές που είχαν ως συνέπεια την εξασθένηση της αυτοκρατορίας και την επικράτηση των Αράβων στη Μέση Ανατολή.

 

—Μικρή Εποχή των Πάγων της Ύστερης Αρχαιότητας

               Ερευνητές του διεθνούς διεπιστημονικού προγράμματος «Past Global Changes-PAGES» (Παρελθούσες Παγκόσμιες Μεταβολές), με επικεφαλής τον δενδροκλιματολόγο Ουλφ Μπίντγκεν του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Ερευνών χρησιμοποίησαν της τεχνική της δενδροχρονολόγησης μελετώντας δακτυλίους δέντρων από τις Ευρωπαϊκές Άλπεις και τα Όρη Αλτάι (όπου συναντιούνται Ρωσία, Κίνα, Μογγολία και Καζακστάν).

            Η έρευνά τους έδειξε ότι η εν λόγω περίοδος υπήρξε ασυνήθιστα ψυχρή σε όλη την Ευρώπη και την Ασία, σε σύγκριση με τα 2.000 χρόνια που προηγήθηκαν.

            Η περίοδος αυτή, γνωστή και ως «Μικρή Εποχή των Πάγων της Ύστερης Αρχαιότητας», χαρακτηρίζεται μια σειρά μεγάλων ηφαιστειακών εκρήξεων που συνέβησαν διαδοχικά κατά τα έτη 536, 540 και 547 μ.Χ. Τότε, η μαζική συσσώρευση θειούχων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα εμπόδισε τις ακτίνες του Ήλιου από το να φτάσουν στην επιφάνεια της Γης και έτσι προκλήθηκε μια μέση πτώση της θερινής θερμοκρασίας κατά τέσσερεις βαθμούς Κελσίου επί δεκαετίες.

            Η μέση θερινή θερμοκρασία χοντρικά ήταν δύο βαθμοί Κελσίου χαμηλότερη από το μέσο όρο της τριακονταετίας 1961-1990.

Ο Μπίντσεν κάνει λόγο για «την πιο δραματική πτώση της θερμοκρασίας στο βόρειο ημισφαίριο επί 20 αιώνες», η οποία συνδέεται με μαζική καταστροφή των γεωργικών καλλιεργειών και τον λιμό που ενέσκηψε σε μεγάλους πληθυσμούς κατά την περίοδο εκείνη.

 

 

 

—Σλάβοι και Άραβες

              Σαν να μην έφταναν όλα αυτά μεταξύ 541 και 543 μ.Χ., καταγράφεται η «πανώλη του Ιουστινιανού» που μεταδόθηκε από την Αίγυπτο με συνέπεια να πεθάνουν εκατομμύρια άνθρωποι και οι βυζαντινοί να καταφύγουν σε μισθοφόρους για την επάνδρωση των αυτοκρατορικών στρατευμάτων.

           Τότε, καταγράφεται η κάθοδος των Σλάβων στα Βαλκάνια, αλλά και οι έντονες πιέσεις που άρχισαν να ασκούν οι Άραβες στο νότο της Αυτοκρατορίας.

          Σύμφωνα μάλιστα με τους ερευνητές, την ίδια περίοδο που το Βυζάντιο λιμοκτονούσε, στην Αραβική Χερσόνησος σημειώνονταν οι εντονότερες βροχοπτώσεις των τελευταίων αιώνων, πράγμα που οδήγησε σε άνθηση των γεωργικών καλλιεργειών και γενικότερα στην ανάπτυξη της περιοχής.

            Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι απότομες κλιματικές μεταβολές έχουν απρόβλεπτες κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες.

                Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Geoscience».