Κυριακή 30 Μαρτίου 2014

Βυζαντινό Λουτρό της Άνω Πόλης -- Θεσσαλονίκη

      
 
 
 
 
 
       Το Βυζαντινό Λουτρό της Άνω Πόλης (Κουλέ Καφέ), είναι το μοναδικό βυζαντινό λουτρό που σώζεται από τη Μεσοβυζαντινή Περιόδο στον ελλαδικό χώρο. Η αξία του ως μνημείο είναι μεγάλη και η πολεοδομική θέση που κατέχει σημαντική. Βρίσκεται στην είσοδο του χαρακτηρισμένου παραδοσιακού οικισμού της Άνω Πόλης στη Θεσσαλονίκη, και λειτουργούσε ως ανδρικό και γυναικείο λουτρό. Συγκεκριμένα βρίσκεται μεταξύ των οδών Θεοτοκοπούλου, Κρίσπου, Χρυσοστόμου και Φιλοκτήτου στην Άνω Πόλη.
 
 

Ιστορία

           Το μνημείο χρονολογείται γύρω στα 1300 και υπολογίζεται πως λειτούργησε σαν λουτρό για 7 ολόκληρους αιώνες. Το λουτρό αποτελείται από επιτοίχιους αεραγωγούς για την σωστή ρύθμιση της θερμοκρασίας του αέρα και δεξαμενή. Διαθέτει προθάλαμο, χλιαρό και θερμό χώρο, και διατηρεί τη δεξαμενή του και τα υπόκαυστα. Υπογείως κυκλοφορούσε ζεστός αέρας για επιδαπέδια θέρμανση, ενώ με επιτοίχιους αεραγωγούς ο ζεστός αυτός αέρας ρύθμιζε τη θερμοκρασία του κάθε χώρου. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, ήταν λουτρό της γειτονιάς και λειτουργούσε εκ περιτροπής ως ανδρικό και γυναικείο.
         .Συνέχισε να λειτουργεί και επί Τουρκοκρατίας, περίοδο κατά την οποία ήταν γνωστό ως «το Λουτρό του Κουλέ Καφέ». Τότε έγιναν και κάποιες προσθήκες και αλλαγές σ' αυτό. Τα βυζαντινά λουτρά αποτελούν συνέχεια των ρωμαϊκών και είχαν λουτήρες. Τα οθωμανικά δεν έχουν λουτήρες, καθώς το Κοράνι υποχρεώνει τη χρήση ρέοντος νερού. Μέχρι και την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης  αλλά ακόμα και μέχρι το 1940, το Βυζαντινό Λουτρό συνέχισε να λειτουργεί.
            Το μνημείο εγκαταλείφθηκε για πολλά χρόνια. Καθώς μάλιστα δε λήφθηκαν εγκαίρως μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος χώρου του, κατέληξε σύντομα να ασφυκτιά ανάμεσα στα πολυώροφα κτίρια που χτίστηκαν την εποχή της ραγδαίας ανοικοδόμησης. Το 1952 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού.
               Κατά τη δεκαετία του '70 έγιναν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία ορισμένες διερευνητικές εργασίες και καθαρισμοί, οπότε, μεταξύ άλλων, αποκαλύφθηκε μία από τις πλευρές του που λόγω υψομετρικής διαφοράς ήταν στο μεγαλύτερο μέρος της επιχωμένη. Μετά το σεισμό του 1978 έγιναν προσωρινές υποστυλώσεις κυρίως ημικυλινδρικών καμάρων και τρούλων διότι παρουσίαζαν σοβαρές ρηγματώσεις.
             Σήμερα το Βυζαντινό λουτρό, υπάγεται στην Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων της Θεσσαλονίκης και αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
             Το 2002, η 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ανέδειξε σημαντικά το μνημείο εντάσσοντάς το στο έργο, «Διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου στο Βυζαντινό Λουτρό».
 
    
                
 

 
 


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου