Το Άγιον Μανδύλιον

       

 

 

 

 

 

Το βυζαντινό αντίγραφο του Αγίου Μανδηλίου στη Γένοβα. Η εικόνα είναι φιλοτεχνημένη τον 11ο αιώνα

 

 

 

 

 

            Tο 'Αγιον Μανδήλιον δεν έχει καμμία σχέση με την Αγία Σινδόνη, όπως νομίζουν μερικοί λανθασμένα. Την Αγία Σινδόνη, που βρίσκεται σήμερα στο Τορίνο της Ιταλίας, την χρησιμοποίησε ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας για να τυλίξει το σώμα του Κυρίου Ιησού Χριστού κατά την αποκαθήλωση, και γι' αυτό φέρει επάνω της όλα τα ίχνη του μαρτυρίου Του από το κεφάλι ώς τα πόδια, καθώς και ίχνη από την γύρη από τα αγριολούλουδα που φυτρώνουν μόνο στην Ιουδαία.

Το 'Αγιον Μανδήλιον όμως που η Εκκλησία μας εορτάζει στις 16 Αυγούστου, έχει την αποτύπωση, με θαυμαστό τρόπο, πάνω σε ύφασμα, μόνο της Αγίας Του μορφής, που έγινε όταν Εκείνος ζούσε ακόμη επί της Γης. Αυτό το αυθεντικό 'Αγιο Μανδήλιο βρίσκεται σήμερα στην Γένουα της Ιταλίας στο Καθολικό Μοναστήρι του Αγ. Βαρθολομαίου όπου φυλάσσεται με πολλή προσοχή από τον 14ο αι. μέχρι σήμερα.

        Το 'Αγιον Μανδήλιον βρίσκεται στην Γένουα ως δωρεά του Βυζαντινού Αυτοκράτορος Ιωάννου Ε' του Παλαιολόγου προς τον Γενουέζο στρατηγό Leonardo Montaldo ο οποίος είχε έλθει να πολεμήσει υπέρ του Βυζαντίου τους Τούρκους, που είχαν προχωρήσει πολύ την κατάκτησή τους στην Μ. Ασία. Και αυτός ο ξένος στρατηγός είχε καταλάβει ότι ήταν καλύτερα να είναι δυνατό το Βυζάντιο και να μην προχωρούν οι Τούρκοι προς την Ευρώπη. Και αφού πολέμησε και τους πήρε πίσω κάστρα και πολιτείες βυζαντινές, τα έδωσε πάλι στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα και όχι στην Γένουα.

        Ο Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος θέλησε να τον ευχαριστήσει δίνοντάς του πολλά δώρα, μεταξύ των οποίων το 'Αγιον Μανδήλιο, που βρισκόταν στον Ναό του Αυτοκρατορικού Παλατιού της Κωνσταντινουπόλεως από το 944 μ.Χ., όταν έφθασε εκεί από την 'Εδεσσα της Μεσοποταμίας, σημερινή Ούρφα (μεταξύ Τουρκίας και Συρίας).

 

 

 

Η μεταφορά του αγίου μανδηλίου από την Έδεσσα στην Κωνσταντινούπολη το 944. Παρατηρήστε τον αυτοκράτορα που υποδέχεται την αχειροποίητη εικόνα και ασπάζεται την μορφή του Χριστού. Μικρογραφία από εικονογραφημένο χειρόγραφο του 12ου αιώνα του έργου "Σύνοψις Ιστοριών" του χρονογράφου Ιωάννη Σκυλίτζη. Μαδρίτη, Biblioteca Nacional de España.

 

        Κατά το διάστημα της μεταφοράς του Αγίου Μανδηλίου από την 'Εδεσσα στην Κωνσταντινούπολη γίνονταν καθ' οδόν τα ίδια θαύματα ιάσεων που πραγματοποιούσε ο Χριστός.

Το 'Αγιο Μανδήλιο έφθασε στο Προάστιο των Βλαχερνών της Κωνσταντινου-πόλεως ανήμερα το Δεκαπενταύγουστο και την επομένη 16 Αυγούστου έγινε η μεγάλη λιτάνευσή του γύρω από την Πόλη και μέσα στην Πόλη για να αγιασθεί ολόκληρη η Κωνσταντινούπολη και αφού τοποθετήθηκε προσωρινά στην Αγία Σοφία για να προσκυνήσει όλος ο λαός, μετά μεταφέρθηκε και έμεινε μονίμως στον Ναό του Αυτοκρατορικού Παλατιού μέχρι την μεταφορά του στην Γένουα τον 14ο αι.

          'Ολη η διήγηση των αρχαίων πηγών για το 'Αγιο Μανδήλιο υπάρχει γραμμένη στο βυζαντινό χειρόγραφο του Αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου (913-957) ο οποίος ήταν λόγιος και συγκέντρωσε όλες τις προ αυτού ιστορικές πηγές. Υπάρχει αντίγραφο σε βυζαντινή γραφή αυτού του χειρογράφου του 15ου αι. στο Κέντρο Πατερικών Μελετών της Μονής Βλατάδων στη Θεσσαλονίκη.

       Σύμφωνα μ' αυτές τις πηγές η ιστορία του Αγίου Μανδηλίου αρχίζει τον 1ο χριστ. αιώνα τότε που ο Κύριος Ιησούς Χριστός ζούσε ακόμη επί της γης. Την εποχή εκείνη στην 'Εδεσσα της Μεσοποταμίας υπήρχε ένας τοπικός βασιλιάς ονόματι 'Αβγαρος με ανίατη ασθένεια. Ο γραμματεύς του Ανανίας είχε ταξιδέψει στην Ιουδαία και είχε μάθει για τα θαύματα του Χριστού και ενημέρωσε τον Κύριό του. Τότε ο 'Αβγαρος έστειλε στον Χριστό μία επιστολή που Τον προσκαλούσε να έλθει να τον κάνει καλά και να ζήσει κοντά του. Ο Χριστός του απάντησε ότι δεν μπορούσε γιατί είχε να τελειώσει το έργο Του, αλλά θα του έστελνε ένα μαθητή του να τον γιατρέψει και να του δώσει και την σωτηρία (δηλαδή να γίνη Χριστιανός), μετά την Ανάληψί Του. Αυτές οι δύο επιστολές υπάρχουν στην Πατρολογία στο βιβλίο του Ευσεβίου Καισαρείας Εκκλησιαστική Ιστορία.

        Στις αρχαίες πηγές υπάρχουν δύο παραδόσεις: Η μία είναι ότι το 'Αγιο Μανδήλιο το έφερε στον 'Αβγαρο ο γραμματέας του αφού αποτυπώθηκε με θαυμαστό τρόπο η Αγία μορφή του Χριστού και η δεύτερη παράδοση είναι ότι η Αγία Μορφή του Χριστού αποτυπώθηκε πάνω στο ύφασμα που είχε μουσκέψει από τον αιμάτινο ιδρώτα Του κατά την προσευχή Του στην αγωνία του της Γεθσημανής την Μεγάλη Πέμπτη και αυτό το Μανδήλιο έδωσε εκείνο το βράδυ ο Χριστός στους μαθητάς του για να το στείλουν στον 'Αβγαρο. Γι' αυτό ήταν και τόσο θαυματουργό και γιάτρεψε τον 'Αβγαρο και έκανε και όλα τα θαύματα καθ' οδόν προς την Κωνσταντινούπολη και πολλά άλλα.

 

Περίληψη από το βιβλίο ''Το Άγιον Μανδήλιον'' της βυζαντινολόυγου Ειρήνης Οικονομίδου