Επιτάφιος από την εποχή του Παλαιολόγου

 



Επιτάφιος της συλλογής Βαλαδώρου. Αρχές 14ου αιώνα. Συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της παλαιολόγειας κεντητικής και θα είναι αντικείμενο μελέτης για τις επόμενες δεκαετίες.

 

 

 

             Ένας Επιτάφιος απαράμιλλης ομορφιάς και ανεκτίμητης αξίας, που συνδέει το λατρευτικό αίσθημα του 14ου αιώνα με την καλλιτεχνική εμπειρία του σήμερα, αιχμαλωτίζει το μάτι και μας ταξιδεύει αιώνες πίσω στον χρόνο.

                  Τοποθετημένος μέσα σε ένα κατακόκκινο κέλυφος εντυπωσιάζει τον επισκέπτη του κεντρικού κτιρίου του Μουσείου Μπενάκη, με τη λεπτομέρεια και την καλαισθησία του.

             Εργο τέχνης ζηλευτό αποτελεί το σημαντικότερο έκθεμα της συλλογής Αναστασίου και Μαρίας Βαλαδώρου, που παρουσιάζεται στο μουσείο στο πλαίσιο της έκθεσης «Ενας συλλέκτης στην Αθήνα του 20ού αιώνα. Η δωρεά Βαλαδώρου στο Μουσείο Μπενάκη».

             Το εντυπωσιακής ομορφιάς και μοναδικής σημασίας εύρημα, ο σπάνιος χρυσοκέντητος αυτός Επιτάφιος χρονολογείται στις αρχές του 14ου αιώνα και για πρώτη φορά παρουσιάζεται στο κοινό. «Αριστουργηματικό κέντημα», «ζωγραφική με βελόνα» που «προφανώς ακολουθεί πρότυπο εξαίρετου ζωγράφου της εποχής» χαρακτηρίζει η επιμελήτρια της έκθεσης, Αναστασία Δρανδάκη, τον κεντημένο με χρυσονήματα, ασημονήματα και μεταξωνήματα επιτάφιο.

                Tο Μουσείο τιμώντας τη μνήμη των δωρητών επέλεξε να παρουσιάσει λαμπρά έργα της συλλογής τους, τα οποία συγκροτούν ένα γοητευτικό σύνολο που εκφράζει το γούστο και τις προτιμήσεις μιας καλλιεργημένης αστικής οικογένειας της Αθήνας του 20ού αιώνα. Παράλληλα, προετοιμάζει την ανάπλαση του σπιτιού της οικογένειας στην οδό Οτρυνέων 13, όπου θα στεγαστεί το αρχείο και μέρος της συλλογής Βαλαδώρου.

Στέφανα γάμου, 19oς αιώνας

                Το εύρος και ο πολυδιάστατος χαρακτήρας της συλλογής Βαλαδώρου και κυρίως η μοναδικότητα του βυζαντινού επιταφίου καθιστούν την έκθεση και τις συνοδευτικές δράσεις γεγονότα διεθνούς σημασίας και ακτινοβολίας. Ο Επιτάφιος συγκαταλέγεται αναμφίβολα στα αριστουργήματα της παλαιολόγειας κεντητικής και θα είναι αντικείμενο μελέτης και διεθνών επιστημονικών αναγνώσεων για τις επόμενες δεκαετίες.

             Παράλληλα με τη μακρόχρονη συντήρησή του, το Μουσείο Μπενάκη μερίμνησε για την εκπόνηση πλήρους τεχνικής και τεχνοτροπικής μελέτης από διεθνή ομάδα ερευνητών, η οποία με την ευκαιρία της έκθεσης πρόκειται να δημοσιευτεί σε αυτοτελή δίγλωσση έκδοση. Μετά την ολοκλήρωση της περιοδικής έκθεσης, ο Επιτάφιος της δωρεάς Βαλαδώρου θα εκτεθεί μόνιμα στην αίθουσα 11 του ισογείου στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου Μπενάκη, ανάμεσα στα άλλα έργα της υστεροβυζαντινής εποχής.

             Από τα αρχαία αντικείμενα της συλλογής (πάνω από 100) εκτίθενται κυρίως μικρά αγγεία και πήλινα αγαλματίδια από τη μυκηναϊκή έως την ύστερη ελληνιστική-πρώιμη ρωμαϊκή περίοδο, καθώς και ένα ελκυστικό μαρμάρινο αγαλμάτιο Αφροδίτης των ελληνιστικών χρόνων. Τα έργα εκκλησιαστικής τέχνης αποτελούν το αριθμητικά και ποιοτικά ισχυρότερο τμήμα της συλλογής (περίπου 300 εικόνες).

            Για την έκθεση επιλέχθηκαν κρητικές και επτανησιακές δημιουργίες, καθώς και ποικίλα δείγματα της θρησκευτικής ζωγραφικής, της κεντητικής και της αργυροχοΐας της ηπειρωτικής Ελλάδας. Στο σύνολό τους συγκροτούν ένα πανόραμα των καλλιτεχνικών τάσεων και των λατρευτικών πρακτικών που κυριάρχησαν στις περιοχές με ορθόδοξους χριστιανικούς πληθυσμούς, μετά την Αλωση της Πόλης.

            Στο επίκεντρο της έκθεσης βρίσκονται οι δύο δωρητές, τα αδέλφια Βαλαδώρου, και κυρίως ο κατ’ εξοχήν συλλέκτης, Τάσος. Παρουσιάζονται στοιχεία που καθόρισαν τις αισθητικές προτιμήσεις του συλλέκτη, όπως το νεοκλασικό σπίτι στην οδό Πολυγνώτου 10 στην Πλάκα, εκεί όπου τα αδέλφια έζησαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους. Μάλιστα την έκθεση ανοίγει πίνακας της Μαρίας Πωπ, ο οποίος αποτυπώνει το συγκεκριμένο σπίτι.

           Σε μια προθήκη υπάρχει χειρόγραφη επιστολή του Κόντογλου προς τον Τάσο Βαλαδώρο, με την παράκληση να μεσολαβήσει ο τελευταίος για να αναλάβει ο καλλιτέχνης την αγιογράφηση μιας εκκλησίας. Την περιοδική έκθεση (έως 24/1) συμπληρώνει βίντεο, που προσφέρει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να απολαύσει λεπτομέρειες του Επιταφίου, να παρατηρήσει στοιχεία της τεχνικής και της συντήρησής του, να κατανοήσει τη χρήση του και να αντιληφθεί τη σημασία του σε σχέση με την καλλιτεχνική παραγωγή της εποχής του.

Πηγή: Αν. Καραλή, Έθνος



Η εικόνα της Συνάξεως των αρχαγγέλων του 15ου αιώνα – Ιερά Μονή Βατοπεδίου

 Αναδημοσίευση από https://konxenopoulosagiografos.wordpress.com/

 

            Στην αγιογραφία της Συνάξεως, οι δύο αρχάγγελοι, «οι λειτουργοί του Δεσπότου», ο Μιχαήλ αριστερά και ο Γαβριήλ δεξιά, εικονίζονται με αυστηρή συμμετρία, ολόσωμοι, μετωπικοί, κρατώντας στο κέντρο μετάλλιο με τον Χριστό στηθαίο στον τύπο του Παντοκράτορος που φέρει προ του στήθους με το αριστερό χέρι κλειστό κώδικα.

 

 

 

 

Η εικόνα της Συνάξεως των αρχαγγέλων του 15ου αιώνα – Ιερά Μονή Βατοπεδίου

 

 

Τους συνοδεύουν οι επιγραφές:

O ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ Ο ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ Ι(ΗΣΟΥ)Σ Χ(ΡΙΣΤΟ)Σ.

 

              Σύμφωνα με τον Grabar, η εικονογραφία της Συνάξεως των αρχαγγέλων θα πρέπει να καθιερώθηκε γύρω στον 9ο αιώνα, αμέσως μετά την εικονομαχική κρίση, περίοδο κατά την οποία έγινε και η ομιλία του Θεόδωρου του Στουδίτου, πάνω στη Σύναξη των Ουράνιων Δυνάμεων. Μάλιστα με τον τρόπο που εικονίζεται το θέμα, δηλαδή να κρατούν οι αρχάγγελοι imago clipeata του Χριστού, αποτελεί εικαστική απόδοση του θριάμβου της ορθόδοξης πίστης και της τιμής των εικόνων και απηχεί την απεικόνιση των ομολογητών της Ορθοδοξίας σε μικρογραφίες του 9ου – 11ου αιώνα, στις οποίες κρατούν, επίσης, μετάλλιο με τον Χριστό Παντοκράτορα.

               Στα παλαιότερα παραδείγματα της Συνάξεως των αρχαγγέλων, τα οποία χρονολογούνται από τον 11ο αιώνα, παραλείπεται η μορφή του Χριστού. Αργότερα τον 13ο αιώνα, εναλλάσσεται ο τύπος του Χριστού Παντοκράτορος με τον Χριστό Εμμανουήλ εντός μεταλλίου, με τη διαφορά ότι ο Χριστός Παντοκράτωρ απεικονίζεται συγκριτικά με μικρότερη συχνότητα. Σπανιότερα τη θέση του Χριστού Εμμανουήλ ή του Χριστού Παντοκράτορα παίρνει η Παναγία σε προτομή, βρεφοκρατούσα.

 

 

 

 

                Σε φορητές εικόνες το θέμα της Σύναξης των αρχαγγέλων απαντά από τον 13ο αιώνα. Από τα γνωστά παραδείγματα αναφέρω την ομώνυμη εικόνα στο Ρόστοβ της Ρωσίας (1272 ή 1276), την αμφιπρόσωπη εικόνα της Μονής Αγίου Παύλου με την Σύναξη των αρχαγγέλων στην οπίσθια όψη (τέλος 13ου αιώνα – αρχές 14ου αιώνα), την εικόνα από τη μονή του Backovo, σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη της Σόφιας (μέσα 14ου αιώνα), την εικόνα του Μουσείου Βεροίας (14ος – 15ος αιώνας), την εικόνα στην ιδιωτική συλλογή Ostronhova στην Ρωσία (15ος αιώνας) κ.α.

 

 

 

 

 

             Από καλλιτεχνική άποψη, οι φυσιογνωμικοί τύποι των αρχαγγέλων με την ιδανική ομορφιά, την αβρότητα της ζωγραφικής στο πρόσωπο, την περίτεχνη τεχνική με το φωτεινό δίχτυ των πυκνών, λεπτών, λευκών γραμμών και το χαρακτηριστικό στυλιζάρισμα της κόμης παραπέμπουν σε έργα της Κρητικής σχολής του δεύτερου μισού του 15ου αιώνα, όπως είναι ο άγιος Γεώργιος από το βημόθυρο της Τήνου, ο αρχάγγελος Μιχαήλ από την ενορία της Σπηλιάς της Μητρόπολης Κισσάμου και Σελίνου και ο αρχάγγελος Μιχαήλ του Σινά, εικόνες που αποδίδονται στον κρητικό ζωγράφο Α. Ρίτζο ή στον κύκλο του. Στην εικόνα της Μονής Βατοπαιδίου, που δεν έχει την καλλιτεχνική ξηρότητα του αρχαγγέλου Μιχαήλ των εικόνων της Κρήτης και του Σινά, επαναλαμβάνεται επίσης και η σκιά της μύτης, που κατεβαίνει ως το πηγούνι με εξωτερικό όριο μια λεπτή γραμμή, τεχνική που χαρακτηρίζει επίσης το έργο του Αγγέλου και του Α. Ρίτζου.

 

Κωνσταντινος Ξενοπουλος

Αγιογράφος – Συγγραφέας – Δάσκαλος Αγιογραφίας

 

 

Πηγές:

ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπεδίου, Άγιον Όρος 2006 – Ε. Ν. Τσιγαρίδας – Κ. Λοβέρδου – Τσιγαρίδα



ΕΠΙΣΤΟΛΗ -ΑΠΕΙΛΗ ΤΟΥ ΜΩΑΜΕΘ ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟ

 Αναδημοσίευση από το http://nikosxeiladakis.gr/

 

Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης

          
            Μια σπάνια επιστολή ντοκουμέντο από τον ιδρυτή του Ισλάμ, Μωάμεθ, προς τον αυτοκράτορα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, (Βυζάντιο), Ηράκλειο, με σαφή απειλητικό ύφος έφερε πρόσφατα στο φως ο τουρκικός τύπος.



 

           
              Η επιστολή αυτή που για πρώτη φορά γίνεται ευρέως γνωστή, έχει μεγάλη ιστορική αξία όπως αναφέρεται και περιγράφει ουσιαστικά την πρώτη επαφή του Ισλάμ με τον Χριστιανισμό, ενώ χαρακτηρίζεται από ένα απειλητικό ύφος ότι αν δεν δεχτούν οι χριστιανοί να γίνουν μουσουλμάνοι, τότε τους περιμένουν μεγάλες συμφορές.
             Όπως αναφέρεται, η επιστολή αυτή που σήμερα αναζητείται το πρότυπο της, γράφτηκε αφού είχε επικρατήσει το Ισλάμ σε όλη την αραβική χερσόνησο και άρχιζε την μεγάλη του εξόρμηση προς βορά, ανατολή και δύση. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, η επιστολή αυτή του Μωάμεθ επιδόθηκε το έτος 628 μ Χ. από τον πρέσβη του Μωάμεθ, Diheytül Kalbi, στον αυτοκράτορα Ηράκλειο στην Κωνσταντινούπολη.
              Το περιεχόμενο της επιστολής είναι χαρακτηριστικό. Ο Μωάμεθ αφού κάνει γνωστό στον αυτοκράτορα Ηράκλειο την ίδρυση της νέας θρησκείας και την μοναδικότητα του Αλλάχ που ο ίδιος πρεσβεύει, τον προτρέπει το δυνατόν συντομότερο να γίνει μουσουλμάνος αυτός και οι υπήκοοι της αυτοκρατορίας του. Σε αντίθετη περίπτωση, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, αν δηλαδή ο αυτοκράτορας Ηράκλειος δεν υπακούσει στις προτροπές του ιδρυτή της νέας θρησκείας, τότε θα το μετανιώσει και μεγάλες συμφορές θα επέλθουν στην αυτοκρατορία του.
           Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος απάντησε στην επιστολή αυτή του Μωάμεθ όπου του αναφέρει με σαφήνεια ότι δεν υπάρχει άλλο ιερό βιβλίο εκτός από τα Ευαγγέλια τα οποία παρουσίασαν τον γιο της Μαρίας, τον Ιησού, σαν τον Θεάνθρωπο και Σωτήρα της ανθρωπότητας. Στην επιστολή του ο Ηράκλειος αναφέρει ότι ρώτησε τους ανθρώπους του αλλά κανένας δεν δέχτηκε να συζητήσει για την πιθανή αποδοχή της νέας θρησκείας. Τέλος εύχεται στον Μωάμεθ να υπάρξει συνεργασία μεταξύ τους.
           Να σημειωθεί ότι την ίδια περίοδο εστάλει από τον Μωάμεθ και μια άλλη επιστολή στον βασιλιά της Περσίας, Χοσρόη τον δεύτερο, προτρέποντας τον και εκείνο να ασπαστεί το Ισλάμ ειδεμή θα βρει την τιμωρία του Θεού. Η κατάλυση της περσικής αυτοκρατορίας από τους Άραβες 23 χρόνια μετά, το 651 μΧ, θεωρήθηκε σαν εκπλήρωση της προφητείας του Μωάμεθ γιατί οι Πέρσες αρνήθηκαν την μόνη αληθινή θρησκεία.
            Το ενδιαφέρων είναι πως το πρότυπο της επιστολής του Μωάμεθ προς τον αυτοκράτορα Ηράκλειο, όπως υποστηρίζουν Τούρκοι ιστορικοί και ειδικοί ερευνητές, όπως ο Üstat Radi Dikici, πρέπει να βρίσκεται κρυμμένο κάπου στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης και εκεί θα πρέπει να αναζητηθεί.
Η απάντηση του αυτοκράτορα Ηράκλειου, που σημειωτέον την περίδο της βασιλείας του η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία πήρε καθαρα ελληνικό χαρακτήρα, δείχνει την σταθερή πιστή του αυτοκράτορα στον Ιησού Χριστό και στην χριστιανική Αποκάλυψη και την σαφή απόρριψη της νέας θρησκείας. Ήταν η πρώτη απόριψη του Ισλάμ, που τότε εξορμουσε ακάθεκτο για να επιβληθει μέσω του πολέμου και της βίας.


ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
www.nikosxeiladakis.gr

H ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΡΩΜΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

 

 

 

H ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΡΩΜΑΙΚΩΝ

ΚΑΙ

ΠΡΩΤΟΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

 

 

      Το γνωρίζατε ότι η Καμάρα (Αψίδα του Γαλερίου) είχε οκτώ συνολικά πεσσούς, ότι η Ροτόντα ήταν ναός αφιερωμένος στην αρχαία θρησκεία, και ότι τον 4ο-6ο αιώνα μ.Χ. λειτουργούσε Ιππόδρομος που ξεκινούσε από το ύψος της Εγνατίας και έφθανε έως τη θάλασσα;

        Τα παραπάνω κτίσματα, και πλήθος άλλων όπως το Ανάκτορο, το Οκτάγωνο, η Βασιλική και η Αψιδωτή Αίθουσα αποτελούσαν μέρος του μεγαλειώδους Γαλεριανού Συγκροτήματος, του «παλατιού» του τετράρχη Γαλερίου (260-311 μΧ), ο οποίος είχε ως «έδρα» του τη Θεσσαλονίκη, μεταμορφώνοντάς την σε μια από τις σημαντικότερες αυτοκρατορικές πόλεις της ύστερης ρωμαϊκής εποχής.

 

Οι φωτογραφίες δημοσιεύονται από το Voria.gr

Γαλεριανό συγκρότημα: Πομπική οδός και κύρια λεωφόρος:

 

 

          Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, και μετά από μακρόχρονη επιστημονική μελέτη, η ΙΣΤ” Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων πραγματοποίησε μια ψηφιακή απεικόνιση του μνημείου, η οποία παρουσιάζεται από σήμερα, 1η Νοεμβρίου, στην αίθουσα πολυμέσων της Εφορείας Αρχαιοτήτων, που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Δημ. Γούναρη και Αλ. Σβώλου. Παράλληλα, κυκλοφορεί και ένας οδηγός τσέπης, ο οποίος παρουσιάζει τη συνοικία του ανακτόρου και δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να κατανοήσει τη μορφή των κτηρίων στην εποχή της λειτουργίας τους (4ο-7ο αιώνα μΧ), καθώς και να αποκτήσει μια πληρέστερη εικόνα της Νοτιοανατολικής περιοχής της αρχαίας Θεσσαλονίκης.

 

Εικονική περιήγηση στο Γαλεριανό Συγκρότημα

           Το Γαλεριανό Συγκρότημα είναι αποτέλεσμα του φιλόδοξου οικοδομικού προγράμματος του Γαλερίου, και συνδέεται με την τελευταία περίοδο ακμής της αρχαίας πόλης της Θεσσαλονίκης, όταν ο τετράρχης την όρισε ως έδρα του, αναγνωρίζοντας τη δυναμική της και ενισχύοντας τον ρόλο της ως σταυροδρόμι πολιτισμών και κέντρο ανάπτυξης όλης της περιοχής.

         Η ανέγερση των ανακτόρων στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε στο τέλος του 3ου μΧ αιώνα, μετά τη νίκη του Γαλερίου επί του βασιλιά των Περσών Ναρσή στην Αρμενία το 298 μΧ.

         Το Γαλεριανό Συγκρότημα κτίσθηκε στις παρυφές της πόλης, δίπλα στο ανατολικό τείχος. Προς το Νότο εκτεινόταν σχεδόν μέχρι τη θάλασσα (οδός Μητροπόλεως), ενώ το δυτικό του όριο θεωρείται πως ήταν στην οδό Απελλού.

          Το ανάκτορο αποτελούνταν από δύο οικοδομικά σύνολα, συνδετικός κρίκος των οποίων είναι η Αψίδα του Γαλερίου. Στο βόρειο τμήμα του βρίσκεται η Ροτόντα, ενώ νότιά της βρίσκεται η Αψιδωτή Αίθουσα (οικοδομικά κατάλοιπα επί του πεζόδρομου Δ.Γούναρη, τμήμα μεταξύ των οδών Αλ.Σβώλου και Ι.Μιχαήλ) και τα οικοδομήματα του αρχαιολογικού χώρου της πλατείας Ναυαρίνου (Βασιλική, κεντρική κτηριακή ενότητα, διώροφο κτήριο, λουτρά, Οκτάγωνο).

 

 

 

Η Ροτόντα

        Η Ροτόντα ήταν κατά την τετραρχική περίοδο ναός αφιερωμένος στην αρχαία θρησκεία, ενώ κατά την παλαιοχριστιανική εποχή (4ος έως αρχές του 6ου αι. μΧ) μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στους Ασώματους ή Αρχάγγελους.

 

 

 

 

 

Η Αψίδα του Γαλερίου

         Νότια της Ροτόντας υπήρχε θριαμβική Αψίδα (η γνωστή σήμερα Καμάρα), η οποία κτίσθηκε μεταξύ του 298 και του 305 μΧ, σε ανάμνηση της εκστρατείας και της νίκης του Γαλερίου κατά των Περσών.

        Το οικοδόμημα στην τελική του μορφή αποτελούνταν από οκτώ πεσσούς, διατεταγμένους ανά τέσσερις σε δύο παράλληλες σειρές. Σήμερα σώζονται μόνο τρεις πεσσοί, οι οποίοι φέρουν ανάγλυφες παραστάσεις που απεικονίζουν τις νικηφόρες εκστρατείες των Ρωμαίων κατά των Περσών το 297, καθώς και συμβολικές εικόνες που προπαγανδίζουν τη στρατιωτική δύναμη του Γαλερίου και την ισχύ της τετραρχίας.

 

 

 

 

 

Η Αψιδωτή Αίθουσα

         Πρόκεται για πιθανόν το τελευταίο προς βορρά κτήριο του ανακτόρου. Ήταν κτισμένη σε έναν νοητό άξονα με κατεύθυνση βορρά-νότου, ενώ τα ερείπια του κτηρίου είναι ορατά στο ανατολικό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου της πλατείας Ναυαρίνου.

         Σύμφωνα με νεώτερες απόψεις, η Αψιδωτή Αίθουσα ήταν τρικλίνιο, χρησιμοποιούνταν δηλαδή για τη διοργάνωση συμποσίων και άλλων τελετών που συνδέονταν με την παρουσία του αυτοκράτορα και της ακολουθίας του στον ιππόδρομο.

 

 

Η Βασιλική

        Η Βασιλική ήταν ένα μεγαλοπρεπές κτήριο, το οποίο λειτουργούσε ως αίθουσα υποδοχής και ακροάσεων. Από το συνολικό οικοδόμημα είναι σήμερα ορατή μόνο η δυτική τοιχοποιία και το μεγαλύτερο τμήμα της αψίδας, ενώ το υπόλοιπο κτίσμα είναι θαμμένο κάτω από τον πεζόδρομο της πλατείας Ναυαρίνου και της οδού Γούναρη.

 

 

 

Το Οκτάγωνο

         Το Οκτάγωνο αποτελεί, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, ένα από τα κυριότερα οικοδομήματα του συγκροτήματος. Σύμφωνα με την επικρατέστερη ιστορική έρευνα, προοριζόταν για αίθουσα ακροάσεων ή αίθουσα θρόνου των ανακτόρων, ενώ αργότερα λειτούργησε και ως χριστιανικός ναός.

Η καταστροφή του Οκταγώνου τοποθετείται τον 7ο αιώνα μΧ, εποχή που η Θεσσαλονίκη συγκλονίζεται από ισχυρούς σεισμούς, που κατέστρεψαν τα περισσότερα κτήριά της. Μετά την καταστροφή του κτίσματος, ο προθάλαμός του μετατράπηκε σε δεξαμενή, η οποία λειτούργησε μέχρι τον 14ο αιώνα.

 

 

 

Ο Ιππόδρομος

 

        Κατά τους χρόνους της Τετραρχίας, ο Ιππόδρομος ήταν ένα από τα πιο σημαντικά δημόσια οικοδομήματα, καθώς, εκτός από τους αγώνες που διεξάγονταν σε αυτόν, αποτελούσε έναν κατ” εξοχή πολιτικό χώρο, όπου ο λαός επικοινωνούσε με τον αυτοκράτορα και εξέφραζε τη βούλησή του.

         Ο Ιππόδρομος κατασκευάστηκε στις αρχές του 4ου αι. μΧ, ενώ, σύμφωνα με τις γραπτές πηγές, συνέχισε να λειτουργεί τουλάχιστον μέχρι τον 6ο αιώνα. Τα ερείπια του Ιπποδρόμου σώζονται αποσπασματικά, ανατολικά της εκκλησίας της Νέας Παναγίας (πλατεία Φαναριωτών), καθώς και στον ακάλυπτο χώρο των οικοδομικών τετραγώνων της πλατείας Ιπποδρομίου και των οδών Γούναρη, Φιλικής Εταιρείας και Αγαπηνού.

         Η μελέτη για την τρισδιάσταση ψηφιακή απεικόνιση του Γαλεριανού Συγκροτήματος εκπονήθηκε από την ομάδα των αρχιτεκτόνων της ΙΣΤ Εφορείας Αρχαιοτήτων Φ.Αθανασίου, Β.Μάλαμα, Μ.Μίζα και Μ.Σαραντίδου, στο πλαίσιο των εργασιών αποκατάστασης του μνημείου. Οι εικόνες της ψηφιακής αναπαράστασης και το αντίστοιχο βίντεο υλοποιήθηκαν από τον αρχιτέκτονα Φώτη Τσακμάκη, ενώ όλο το έργο πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ.