Βυζάντιο: ελληνική ύλη, ρωμαϊκό είδος !

                Ο Θεόδωρος Μετοχίτης (1270 - 13 Μαρτίου 1332) ήταν Βυζαντινός λόγιος και ανώτατος αξιωματούχος και πανεπιστήμων, από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του Βυζαντίου, πρόδρομος της ανθρωπιστικής αναγέννησης του 15^ου αι.

                Γόνος αριστοκρατικής οικογενείας του Βυζαντίου και γιος του αρxιδιακόνου Γεωργίου Μετοχίτη. Έλαβε εξαιρετική μόρφωση από την παιδική του ηλικία και από το 1290 μπήκε στην υπηρεσία του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β'. Αναρριχήθηκε σε όλα τα αξιώματα της βυζαντινής διοίκησης και έφτασε στο αξίωμα του πρωθυπουργού του κράτους στα 1315.

             Ο Βυζάντιος του Θεοδώρου Μετοχίτη, από όπου το κείμενο, αποτελεί ίσως το πιο εντυπωσιακό εγκώμιο της Κωνσταντινουπόλεως που έχει ποτέ γραφεί. Ο Μετοχίτης περιγράφει της φυσικές ομορφιές της Κωνσταντινουπόλεως, τα έργα τέχνης και τους ναούς της, ενώ παράλληλα κάνει μια ιστορική αναδρομή στο παρελθόν. Όμως ο συγγραφέας δεν περιορίζεται εκεί. Αξιοποιώντας τις γνωστές στο Βυζάντιο ρητορικές τεχνικές, προσπαθεί να αποτυπώσει στο κείμενό του το πνευματικό μεγαλείο της βασιλίδας των πόλων και παράλληλα να εξάρει την συμβολή της στη διατήρηση της συνοχής της Αυτοκρατορίας. Η Κωνσταντινούπολη ανάγεται τελικά σε σύμβολο του κόσμου το οποίο επιτρέπει στους κατοίκους και τους θαυμαστές της να αναχθούν σε ανώτερες πνευματικές σφαίρες. 

Βυζάντιο: ελληνική ύλη, ρωμαϊκό είδος !

 αναδημοσίευση από τη σελίδα  http://anodosautokratorias.blogspot.gr/

 

         

        «Οι πρώτοι κάτοικοί της ήσαν οι Έλληνες άρχοντες και Ρωμαίοι ευγενείς. Η ρωμαϊκή αριστοκρατία ήταν τότε κυρίαρχη. Από τα δύο εξαίρετα έθνη, και στην πολεμική ρώμη και στην σοφία,και γενικώς σε κάθε τι καλό, φυσικό ή επίκτητο, δημιουργήθηκε η ευγενής αυτή πόλη.Νέα Ρώμη ή  Κωνσταντινούπολη.

              Όπως λένε  οι φυσιογνώστες, αποτελούνταν, όπως και όλα τα πράγματα αυτού του κόσμου, από ύλη και είδος: η τύχη των Ρωμαίων έδωσε την ειδοποιό αιτία. Δηλαδή οι Ρωμαίοι λειτούργησαν όπως ακριβώς λειτουργεί το σπέρμα του άρρενος σε όλα τα όντα. Η ελληνική φυλή πάλι λειτούργησε ως χώρος υποδοχής.

            Μετά την παραλαβή των πρώτων σπερμάτων, λειτουργώντας ως ύλη, έδωσε σε όλους τους χυμούς της, άφθονους και ωραιότατους, ή μάλλον άφθαρτους και καθαρούς, έτσι ώστε να  δημιουργηθεί αυτό το αμάλγαμα, όπως ταιριάζει ακριβώς σε εκείνα τα αντικείμενα που συντίθενται με τρόπο ανώτερο από όλα τα άλλα, όντας από την φύση τους άψογα συναρμοσμένα το ένα με το άλλο, για τη δημιουργία ενός τέλειου συνόλου και μιας αρμονικότατης κατασκευής.»

Сonstantinople Nurember Chronicle

Βυζάντιος Έπαινος Κωνσταντινουπόλεως, Θεόδωρος Μετοχίτης. (1270 - 13 Μαρτίου 1332) . ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΖΗΤΡΟΣ

 ============================================

   ΤΟ ΠΕΡΙΦΗΜΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ  

του Κώστα Κυριάκη 

 

 http://constantinoskyriakis.blogspot.gr/

       

         Στη Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, στο τύμπανο της θύρας που οδηγεί από τον εσωνάρθηκα στον κυρίως ναό, εικονίζεται σε εντοίχιο ψηφιδωτό, του 1315-1320, το πορτρέτο του κτήτορα του ναού, του Θεόδωρου Μετοχίτη, όπως μας πληροφορεί η συνοδευτική επιγραφή. 

          Ο κτήτορας γονατίζει με ταπείνωση μπροστά στον ένθρονο Χριστό προσφέροντάς του το πρόπλασμα του ναού.  Ο Μετοχίτης φορά πολυτελές ένδυμα και εξωτικό καπέλο, που υποδηλώνουν την υψηλή του θέση στη βυζαντινή κοινωνία.  Τα χρώματα των ενδυμάτων είναι φωτεινά και η απόδοσή τους θυμίζει ελληνορωμαϊκό τρόπο.

          Η σύνθεση υποτάσσεται σε μια ιεραρχία αξιών (ιερατική προοπτική) κι έτσι παρατηρείται η διαφοροποίηση της κλίμακας, ώστε ο Χριστός να εικονίζεται σε μεγαλύτερη κλίμακα από τον κτήτορα.

          Η φιγούρα του κτήτορα παριστάνεται σε μετωπική ιερατική στάση τριών τετάρτων.  Οι φιγούρες διατάσσονται συμμετρικά ως προς έναν άξονα.  Ωστόσο, δεν εικονίζονται άσαρκες και δισδιάστατες αλλά ευλύγιστες και με σωματική παρουσία, δηλαδή έχουν όγκο και βάρος.            Η ψυχολογική συμμετοχή του δωρητή στα δρώμενα πετυχαίνεται με την κατάλληλη χρήση του χρώματος που διαβαθμίζεται σε διάφορους, σχεδόν ατμοσφαιρικούς, τόνους και με το χρυσό βάθος που δημιουργεί την αίσθηση ενός υπερβατικού κόσμου, προς τον οποίο θα πρέπει να προσανατολιστεί και ο θεατής του έργου.

          Το ψηφιδωτό αυτό, τεχνοτροπικά, εντάσσεται στην τέχνη της Παλαιολόγειας εποχής, που χαρακτηρίζεται από το ανανεωμένο ενδιαφέρον για τη φυσιοκρατική τέχνη της αρχαιότητας.  Άλλωστε, το ψηφιδωτό επιστέφεται με φανταστική φυτική διακόσμηση.