Πώς πρέπει να είναι οι πολιτικοί ηγέτες κατά τους Ιερούς Πατέρες

Οι 3 Ιεράρχες" μικρογραφία σε χειρόγραφο 11 αιων. Μονή Αγ. Διονυσίου Αγ. Όρους

 

αναδημοσίευση από τη σελίδα "Άγια Μετέωρα"

 http://www.agiameteora.net/

 

               Καθώς ή πατρίδα μας διέρχεται βαθιά οικονομική, πνευματική άλλά καί πολιτική κρίση, όλο καί περισσότερο άκούγονται άπορριπτικές άντιλήψεις γιά τούς πολιτικούς ήγέτες μας. Μάλιστα πολλοί άγανακτισμένοι πολίτες έκφράζουν συχνά άπόψεις τελείως άπορριπτικές γιά τό θεσμό τών πολιτικών ήγετών. Ποιοι όμως πρέπει νά είναι οί πολιτικοί ήγέτες; Πώς οφείλουν νά έπιτελοϋν τό έργο τους; Είναι αναγκαία ή ύπαρξή τους; Σ’ αύτά τά έρωτήματα θά άντλήσουμε άπαντήσεις μέσα άπό τή σοφία τών Πατέρων τής Εκκλησίας μας.

Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΗΓΕΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
          Μπορεί νά ύπάρξει οργανωμένο κράτος χωρίς πολιτικούς ήγέτες; Ό ιερός Χρυσόστομος άπαντά: «Πρέπει νά ύπάρχουν οί άρχοντες, γιά νά μήν τρώμε ό ένας τόν άλλο σάν τά ψάρια» (PG 54, 596). «Ό Θεός μάς χάρισε τούς άρχοντες, γιά νά έχουμε εύταξία καί νά μή συμπεριφερόμαστε πιό παράλογα άπό τά άλογα θηρία. Ή έξουσία τού άρχοντα είναι παρόμοια μέ τήν τέχνη τού ήνίοχου καί τού κυβερνήτη τού πλοίου» (PG 55, 491). Ταυτόχρονα όμως ύπογραμμίζει: «Είναι προτιμότερο νά μή διοικεΐται ένας λαός άπό κανένα, παρά νά διοικεΐται άπό έναν κακό ήγέτη» (PG 63, 231). Δυστυχώς όμως, τονίζει άλλου, «οί άρχοντες συνήθως είναι διεφθαρμένοι» (PG 59, 274).

 

          Ας προσέξουμε τώρα τή φωνή τού Μεγάλου Βασιλείου: «Οί άρχοντες ύπάρχουν όχι γιά νά καυχώνται γιά τή σπουδαία θέση τήν οποία κατέχουν, άλλά γιά νά τιμούν οί ίδιοι τή θέση αύτή» (PG 32, 497). Γΐ αύτό «όσοι έπιδιώκουν τήν άρετή δέν άναλαμβάνουν μέ εύχαρίστηση δημόσια άξιώματα. Αντίθετα όσοι άποβλέπουν σέ χρήματα καί δόξα, θεωρούν μέγιστο άγαθό τήν κατάκτηση κάποιας έξουσίας, γιά νά μπορούν νά άποκτοΰν όσα έπιθυμοϋν» (PG 32, 1041). «Έργο τών άρχόντων είναι νά άναχαιτίζουν τις άταξίες τού λαού νά τόν κατευθύνουν στό σωστό όταν όμως αύτοί πρώτοι παραβαίνουν τό νόμο, πώς μπορούν νά καθοδηγούν τούς άλλους;» (PG 56, 24). Γΐ αύτό «πολλοί ήγέτες, όταν κλέβουν, άναγκάζονται νά είναι έπιεικεΐς στούς άλλους, έπειδή έχουν χάσει τήν παρρησία τους» (PG 51, 309).

         Γιά τό ίδιο ζήτημα ό άγιος Γρηγόριος Θεολόγος λέει: «Πολλοί άρχοντες σπαταλοϋν άμέτρητα χρήματα γιά νά κατασκευάσουν πολυτελή έπιπλα, καί άλλοι βάζουν τά άκριβότερα άρώματα καί εύφραίνονται μέ τή μουσική των οργάνων, άντί νά συμπάσχουν καί νά ύποφέρουν γιά τή συντριβή τοϋ λαού» (PG 35, 961). Γι’ αύτό ό ιερός Πατήρ άπευθύνεται σ’ αύτούς καί τούς λέει: «Νά σέβεστε τό άξίωμά σας. Γνωρίζετε πόσο σπουδαίο είναι τό έργο σας καί τί μεγάλο μυστήριο βρίσκεται γύρω άπό σάς. Κόσμος ολόκληρος βρίσκεται κάτω άπό τήν έξουσία σας. Γίνεστε “θεοί” στούς ύπηκόους σας» (PG 36, 277).

Ποιο έργο αρέαει vα έπιτελουν οί πολιτικοί ήγέτες;

           Λέει έπιγραμματικά γι’ αύτό τό θέμα ό Μέγας Βασίλειος: «Οί άρχοντες πρέπει νά ύπερασπίζονται τά δικαιώματα τού Θεού, νά τιμωρούν τούς παραβάτες» (ΒΕΠΕΣ 53, 125). Καί ό ιερός Χρυσόστομος συμπληρώνει: «Δέν πρέπει νά έπιζητοϋν τή δική τους τιμή άλλά τό κοινό συμφέρον» (PG 62, 671). «Δέν ξεχωρίζουν άπό τή χλαμύδα, άλλά άπό τό ότι προστατεύουν όσους ύποφέρουν, διορθώνουν τά κακώς έχοντα, τιμωρούν τήν αδικία, δέν έπιτρέπουν νά καταπατεΐται τό δίκαιο» (PG 52, 678).

Ποια όμως πρέπει να είναι τα προσόντα των πολιτικών ηγετών;

         Ό άγιος Γρηγόριος ό Θεολόγος τά έπισημαίνει: «Οί άρχοντες πρέπει νά ξεπερνούν κατά πολύ τούς άλλους• νά γίνονται καθημερινά ανώτεροι, νά έχουν άξια καί άρετή άνάλογη μέ τό άξίωμά τους» (PG 36, 547). Καί ό ιερός Χρυσόστομος: «Ό πολιτικός ήγέτης πρέπει νά έχει βίο άκηλίδωτο, ώστε νά τόν έχουν όλοι ώς παράδειγμα» (PG 62, 547). «’Εκείνος πού άσκεΐ τήν πολιτική έξουσία δέν θά μπορέσει νά τή διαχειρισθεΐ δίκαια, άν προηγουμένως δέν κυβερνήσει τόν έαυτό του όπως πρέπει, καί άν δέν τηρήσει μέ μεγάλη ακρίβεια καί τούς πολιτικούς καί τούς θρησκευτικούς νόμους» (PG 61,508). «’Εκείνος πού είναι σέ θέση νά άρχει καί νά άρχεται, αύτός θά μπορέσει νά κυβερνήσει καί τήν οικογένεια του έκεΐνος πού μπορεί νά κυβερνήσει τό σπίτι του, θά μπορέσει νά κυβερνήσει καί μιά πόλη, θά μπορέσει νά κυβέρνησει όλη τήν οικουμένη. ’Άν όμως δέν είναι σέ θέση νά ρυθμίσει τόν ψυχικό του κόσμο, πώς θά μπορέσει νά κυβερνήσει τήν οικουμένη; Πώς θά ώφελήσει άλλους αύτός πού δέν μπόρεσε νά ώφελήσει τόν έαυτό του;» (PG 60, 366). Καί άλλου σημειώνει: «Ό άρχοντας σ’ αύτό κυρίως πρέπει νά άρχει, στό νά νικάει μέ τήν άρετή του, άν όμως νικιέται, δέν είναι πλέον άρχοντας» (PG 62, 99). Γι’ αύτό «ό άριστος άρχοντας πρέπει νά είναι αδυσώπητος στόν έαυτό του καί στις πράξεις του» (PG 58, 668).

            Καί έπιλέγει ό ιερός Χρυσόστομος: «Οί πολιτικοί ήγέτες πρέπει νά έχουν ύψηλή νοημοσύνη, νά μιλούν μέ παρρησία, να περιφρονούν τά βιοτικά, νά μισούν τήν πονηριά, νά είναι ήπιοι καί φιλάνθρωποι» (PG 52, 678). Έχουν χρέος «νά παραβλέπουν τά δικά τους συμφέροντα καί νά φροντίζουν γιά τά προβλήματα τοϋ λαού τους» (PG 55, 306).

           Τέτοιοι λοιπόν πρέπει νά είναι οί πολιτικοί άρχοντες: ικανοί, άδιάφθοροι, άκέραιοι, φιλάνθρωποι, φιλοπάτριδες καί φιλόθεοι. Ανώτεροι σέ άρετές καί σέ ικανότητες άπό τό λαό. Τέτοιους πολιτικούς έχει άνάγκη ιδιαιτέρως σήμερα καί ή πατρίδα μας. Τέτοιους πολιτικούς έχει χρέος νά έκλέγει καί ό λαός.