«Ο λαμπρότερος, ο ανδρειότερος, ο άριστος ίσως των Βυζαντινών αυτοκρατόρων. Το ανδρείο χέρι του απέδωσε στην αυτοκρατορία τις πιο ένδοξες ημέρες της Βυζαντινής ιστορίας. Άριστος κυβερνήτης και άριστος στρατηγός, μεγάθυμος, γενναίος, ιπποτικός. Νικητής των Ρώσων, των Βουλγάρων, των χαλιφών της Βαγδάτης, του Καΐρου, κατακτητής της Συρίας, της Παλαιστίνης και της Μεσοποταμίας, μπόρεσε να προσδώσει νέα αίγλη στην ιστορία του Βυζαντίου».
Διασκευή από το βιβλίο του Γουσταύου Σλουμπερζέ "Ο αυτοκράτωρ Ιωάννης Τσιμισκής και η βυζαντινή εποποιία"
επιμέλεια: Θάνος Δασκαλοθανάσης
Η μάχη του Δορύστολου διεξήχθη μεταξύ της Βυζαντινής αυτοκρατορίας υπό τον αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή και τους Ρώσους υπό τον Σβιατοσλάβο.
Μετά την νίκη επί των ενωμένων Ρώσο-Βουλγαρικών δυνάμεων στην Αρκαδιούπολη το 970, ο Τσιμισκής αποφάσισε ότι είχε έρθει η ώρα να εκδιωχθούν οι Ρώσοι από τα σύνορα της Αυτοκρατορίας. Αμέσως πολιόρκησε το Δορύστολο όπου είχαν καταφύγει οι Ρώσοι. Μετά από πολλές αψιμαχίες δόθηκε η αποφασιστική μάχη στην όποια οι Βυζαντινοί με επικεφαλής τον Τσιμισκή ήταν νικητές.
Οι Βυζαντινοί είχαν απώλειες 350 ανδρών ενώ οι Ρώσοι πάνω από 15 χιλιάδες.
Οι Ρώσοι αναγκάστηκαν να φύγουν από την πόλη και να υπογράψουν μια συνθήκη ειρήνης με την οποία αποχωρούσαν από την Βαλκανική.
Ο Βυζαντινός στρατός κατέλαβε την πόλη και την μετονόμασε σε Θεοδοσιούπολη.
Όταν ο στρατός πέρασε τις ανώμαλες και ελώδεις πεδιάδες που περιβάλλουν τη Σιλιστρία από τις όχθες του Δούναβη ως τις υπώρειες του Αίμου, βρήκε τους Ρώσους να τον περιμένουν, στρατοπεδευμένοι σε πεδιάδα περίπου 12 μίλια μπροστά από την οχυρωμένη πόλη. Ήταν παρατεταγμένοι για μάχη και συγκεντρωμένοι σε τμήμα σε μία μόνη φάλαγγα και όλο το βοηθητικό ιππικό είχε παραταχτεί στις πτέρυγες. Τόσο τέλεια ήταν η παράταξη του βαρβαρικού πεζικού, ώστε οι γραμμές του φαινόταν έμψυχα μεταλλικά τείχη. Το χώρο είχε εκλέξει ο Σβιατοσλάβος που τον γνώριζε καλά. Οι ίλες των Πατσινακών είχαν τοποθετηθεί έτσι ώστε να σφάξουν χωρίς έλεος τους Βούλγαρους βοηθητικούς, αν έκαναν απόπειρα να φύγουν.
Ο Τσιμισκής τοποθέτησε το πολυάριθμο βαρύ πεζικό του στο κέντρο της παράταξης και στις δυο πλευρές του σιδειρόφρακτους ιππείς και τους Αθάνατους. Πίσω από τους ιππείς είχαν συγκεντρωθεί οι τοξότες, οι σφενδονήτες που θα έριχναν εναντίον των εχθρών ασταμάτητα βέλη, μολυβένιους βόλους και άλλα βλήματα.
Οι πληροφορίες μας για τη μάχη στηρίζονται στις λίγες γραμμές που έγραψαν ο Λέων ο Διάκονος και ο Σκυλίτσης και σ΄αυτούς στηρίζονται και ο Ζωναράς και ο Κεδρηνός. Το σίγουρο είναι ότι ο βυζαντινός στρατός, μετά την άλωση της Πρεσλάβας , ήταν γεμάτος θάρρος και πεπεισμένος ότι ο Θεός των μαχών ήταν μαζί τους, ζητούσε μεγαλόφωνα την άμεση σύγκρουση. Η πρώτη σύγκρουση έγινε στις 23 του Απρίλη, στην εορτή του Αγίου Γεωργίου, δεκαπέντε μόνο μέρες μετά την αναχώρηση των Βυζαντινών από την Πρεσλάβα.
Την αρχηγία είχε ο ίδιος ο Τσιμισκής. Η μάχη άρχισε με τους βυζαντινούς ιππείς, διαιρεμένους σε δύο σώματα κοντά στις πτέρυγες του στρατού. Έπεσαν αυτοί με τη συνηθισμένη τους ορμή εναντίον των ρωσικών τριγώνων παρατεταγμένων σύμφωνα με το σκανδιναβικό έθιμο και αντιτάσσοντας εναντίον των εχθρών τείχος από δόρατα. Η πρώτη μάχη έκλινε με το μέρος των Βυζαντινών και οι Ρώσοι, αφού μάταια αγωνίστηκαν με τους πελέκεις τους να νικήσουν άλογα και ιππείς, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Αλλά γρήγορα, επανήλθαν επιτιθέμενοι με πολεμικές κραυγές. Μαχόμενοι οι δύο αντίπαλοι, ο ένας τον άλλον, κατω από τα βλέμματα των αρχηγών τους, έδειχναν φοβερή μανία. Οι Ρώσοι, έβλεπαν να καταστρέφεται η φήμη περί του αήττητού τους, οι δε Βυζαντινοί θύμωναν, γιατί αποκρούονταν από τους Βαράγγους πεζούς, που υποτιμητικά τους αποκαλούσαν βαρβάρους.
Στις μάχες σώμα με σώμα υπερείχαν οι Ρώσοι, οι Βυζαντινοί όμως αναπλήρωναν με την πολύ ανώτερη τεχνική τους.
Η μάχη απλώθηκε σε όλη την πεδιάδα, μέχρι το βράδυ, αμφίρροπη μέχρι το τέλος. Δώδεκα φορές λέγεται ότι πέρναγε από τον ένα στρατό στον άλλο. Δώδεκα φορές δηλαδή οι Βυζαντινοί έκαναν έφοδο εναντίον των ρωσικών όγκων, μη μπορώντας να εμποδίσουν την ανασύνταξή τους. Χιλιάδες σώματα σκεπάζουν το έδαφος. Ο Αρμένιος χρονογράφος Ακογίγκ διηγείται ότι το πολυάριθμο σώμα των Αρμένιων στρατιωτών διακρίθηκε ιδιαίτερα στη μάχη, σε στιγμές που υπερτερούσαν οι Ρώσοι, υπερασπιζόμενοι τον αυτοκράτορα Τσιμισκή. Οι Αρμένιοι ήταν κατά την εποχή εκείνη έξοχοι στρατιώτες και τα τάγματά τους είχαν ήδη διακριθεί στη Συρία, την εποχή του Νικηφόρου Φωκά.
Αλλά ήδη έδυε ο ήλιος, και οι Ρώσοι πεζοί ακόμα αμύνονταν γενναία. Ο αυτοκράτωρ διατάζει την τελευταία ισχυρή έφοδο όλους του ιππικού και ο ίδιος με τη μεγάλη βασιλική στολή, σπιρουνίζοντας το άλογό του και προβάλλοντας τη λόγχη, παροτρύνει τους σιδερόφραχτους άνδρες του. Ο υπέρτατος αυτός αγώνας δαμάζει τέλος εκείνους του ανδρείους οπλίτες. Οι Βυζαντινοί, κάτω από το βλεμμα του Τσιμισκή, εφορμούν με τους ήχους της σάλπιγγας που στέκεται όμως ανίκανη να καταπνίξει τις βροντώδεις κραυγές των Ρώσων.
Το βυζαντινό ιππικό πέφτει στην αριστερή πτέρυγα και νικούς τους Πατσινάκες. Ο Σβιατοσλάβος τρέχει αυτοπροσώπως για να τους ενισχύσει με σώμα εφεδρικό. Ο Τσιμισκής κάνει το ίδιο και η μάχη εξακολουθεί μέχρι τη βαθιά νύχτα με φοβερό πάταγο και απερίγραπτη λύσσα, την οποία αναφέρουν όλες οι αφηγήσεις. Τέλος οι Ρώσοι κατατροπώθηκαν από τη διαρκή έφοδο όλου εκείνου του ιππικού και τρέπονται οριστικά σε φυγή. Τα τάγματά τους, αφού νικήθηκαν, διασκορπίστηκαν άτακτα στην πεδιάδα και πολλοί απ΄ αυτούς σκοτώνονται από τους Βυζαντινούς ή αιχμαλωτίζονται. Η καταδίωξη έπαυσε μόνον όταν οι εναπομείναντες Ρώσοι κατέφυγαν πίσω από τα τείχη του Δορύστολου. Αυτή ήταν η αιματηρή πρώτη μάχη μπροστά από την πόλη, το σωτήριο έτος 971.
Ο Τσιμισκής τοποθέτησε το πολυάριθμο βαρύ πεζικό του στο κέντρο της παράταξης και στις δυο πλευρές του σιδειρόφρακτους ιππείς και τους Αθάνατους. Πίσω από τους ιππείς είχαν συγκεντρωθεί οι τοξότες, οι σφενδονήτες που θα έριχναν εναντίον των εχθρών ασταμάτητα βέλη, μολυβένιους βόλους και άλλα βλήματα.
Οι πληροφορίες μας για τη μάχη στηρίζονται στις λίγες γραμμές που έγραψαν ο Λέων ο Διάκονος και ο Σκυλίτσης και σ΄αυτούς στηρίζονται και ο Ζωναράς και ο Κεδρηνός. Το σίγουρο είναι ότι ο βυζαντινός στρατός, μετά την άλωση της Πρεσλάβας , ήταν γεμάτος θάρρος και πεπεισμένος ότι ο Θεός των μαχών ήταν μαζί τους, ζητούσε μεγαλόφωνα την άμεση σύγκρουση. Η πρώτη σύγκρουση έγινε στις 23 του Απρίλη, στην εορτή του Αγίου Γεωργίου, δεκαπέντε μόνο μέρες μετά την αναχώρηση των Βυζαντινών από την Πρεσλάβα.
Την αρχηγία είχε ο ίδιος ο Τσιμισκής. Η μάχη άρχισε με τους βυζαντινούς ιππείς, διαιρεμένους σε δύο σώματα κοντά στις πτέρυγες του στρατού. Έπεσαν αυτοί με τη συνηθισμένη τους ορμή εναντίον των ρωσικών τριγώνων παρατεταγμένων σύμφωνα με το σκανδιναβικό έθιμο και αντιτάσσοντας εναντίον των εχθρών τείχος από δόρατα. Η πρώτη μάχη έκλινε με το μέρος των Βυζαντινών και οι Ρώσοι, αφού μάταια αγωνίστηκαν με τους πελέκεις τους να νικήσουν άλογα και ιππείς, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Αλλά γρήγορα, επανήλθαν επιτιθέμενοι με πολεμικές κραυγές. Μαχόμενοι οι δύο αντίπαλοι, ο ένας τον άλλον, κατω από τα βλέμματα των αρχηγών τους, έδειχναν φοβερή μανία. Οι Ρώσοι, έβλεπαν να καταστρέφεται η φήμη περί του αήττητού τους, οι δε Βυζαντινοί θύμωναν, γιατί αποκρούονταν από τους Βαράγγους πεζούς, που υποτιμητικά τους αποκαλούσαν βαρβάρους.
Στις μάχες σώμα με σώμα υπερείχαν οι Ρώσοι, οι Βυζαντινοί όμως αναπλήρωναν με την πολύ ανώτερη τεχνική τους.
Η μάχη απλώθηκε σε όλη την πεδιάδα, μέχρι το βράδυ, αμφίρροπη μέχρι το τέλος. Δώδεκα φορές λέγεται ότι πέρναγε από τον ένα στρατό στον άλλο. Δώδεκα φορές δηλαδή οι Βυζαντινοί έκαναν έφοδο εναντίον των ρωσικών όγκων, μη μπορώντας να εμποδίσουν την ανασύνταξή τους. Χιλιάδες σώματα σκεπάζουν το έδαφος. Ο Αρμένιος χρονογράφος Ακογίγκ διηγείται ότι το πολυάριθμο σώμα των Αρμένιων στρατιωτών διακρίθηκε ιδιαίτερα στη μάχη, σε στιγμές που υπερτερούσαν οι Ρώσοι, υπερασπιζόμενοι τον αυτοκράτορα Τσιμισκή. Οι Αρμένιοι ήταν κατά την εποχή εκείνη έξοχοι στρατιώτες και τα τάγματά τους είχαν ήδη διακριθεί στη Συρία, την εποχή του Νικηφόρου Φωκά.
Αλλά ήδη έδυε ο ήλιος, και οι Ρώσοι πεζοί ακόμα αμύνονταν γενναία. Ο αυτοκράτωρ διατάζει την τελευταία ισχυρή έφοδο όλους του ιππικού και ο ίδιος με τη μεγάλη βασιλική στολή, σπιρουνίζοντας το άλογό του και προβάλλοντας τη λόγχη, παροτρύνει τους σιδερόφραχτους άνδρες του. Ο υπέρτατος αυτός αγώνας δαμάζει τέλος εκείνους του ανδρείους οπλίτες. Οι Βυζαντινοί, κάτω από το βλεμμα του Τσιμισκή, εφορμούν με τους ήχους της σάλπιγγας που στέκεται όμως ανίκανη να καταπνίξει τις βροντώδεις κραυγές των Ρώσων.
Το βυζαντινό ιππικό πέφτει στην αριστερή πτέρυγα και νικούς τους Πατσινάκες. Ο Σβιατοσλάβος τρέχει αυτοπροσώπως για να τους ενισχύσει με σώμα εφεδρικό. Ο Τσιμισκής κάνει το ίδιο και η μάχη εξακολουθεί μέχρι τη βαθιά νύχτα με φοβερό πάταγο και απερίγραπτη λύσσα, την οποία αναφέρουν όλες οι αφηγήσεις. Τέλος οι Ρώσοι κατατροπώθηκαν από τη διαρκή έφοδο όλου εκείνου του ιππικού και τρέπονται οριστικά σε φυγή. Τα τάγματά τους, αφού νικήθηκαν, διασκορπίστηκαν άτακτα στην πεδιάδα και πολλοί απ΄ αυτούς σκοτώνονται από τους Βυζαντινούς ή αιχμαλωτίζονται. Η καταδίωξη έπαυσε μόνον όταν οι εναπομείναντες Ρώσοι κατέφυγαν πίσω από τα τείχη του Δορύστολου. Αυτή ήταν η αιματηρή πρώτη μάχη μπροστά από την πόλη, το σωτήριο έτος 971.
| 971 | Μάχη στο Δορύστολο | ★ ★ ★ ★ ★ |
| Αποτέλεσμα: | Οι Βυζαντινοί υπό τον Τσιμισκή πολιόρκησαν και τελικά εκπόρθησαν το φρούριο | 13 Απρ-21 Ιουλ 971 |
| Πόλεμος & Εχθρός: | Εχθρός:
Ρως
| Πόλεμος:
Επιδρομές των Ρως
| Τύπος Μάχης:
Κατάληψη πόλης
|
| Το Πεδίο της Μάχης |  | Ακριβής τοποθεσία:
Στο Δορύστολο, σημερινή Silistra στη Βουλγαρία, επί του Δουνάβεως
| Σύγχρονη Χώρα:
Βουλγαρία
|
| Οι Βυζαντινοί(αυτοκράτωρ: Ιωάννης Α' Τσιμισκής) | Οι Εχθροί | |
| Διοικητής: | Αυτοκράτωρ Ιωάννης Α’ Τσιμισκής | Σβιατοσλάβ Α’ του Κιέβου |
| Δυνάμεις: | 30,000 + 300 πλοία | 50,000 |
| Απώλειες: | 350 (?) | 15,000 (?) |
Ο πίνακας με τα στοιχεία της μάχης είναι αναδημοσίευση απο τη σελίδα |
Μεγάλη χαρά επικράτησε στις τάξεις των Βυζαντινών και όλη τη νύχτα τίποτα άλλο δεν ακουγόταν γύρω από τις φωτιές παρά οι νικητήριοι παιάνες και οι επευφημίες για τον αγαπητό βασιλιά. Ο Ιωάννης Τσιμισκής, χαρούμενος για τη διαφαινόμενη επικράτηση, διέταξε να μοιραστούν στους άνδρες άφθονη τροφή και πολλές αμοιβές. Ψάλθηκαν δοξολογίες στο Θεό σε όλο το στρατό και προς τιμή του Μεγαλομάρτυρα Γεωργίου, σεπτό πρόμαχο του στρατού, την ημέρα της γιορτής του οποίο σημειώθηκε αυτή η νίκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου