ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ

 

 

 

 

O Άγιος Νικόλαος και οι ναυτικοί

 

 

            Όλοι οι άγιοι, άγιοι είνε, αλλά ο άγιος Νικόλαος είνε ξεχωριστά αγαπημένος από τους θαλασσινούς, που είνε προστάτης τους, για τούτο και τα πιο πολλά καράβια έχουνε τόνομά του. Είνε και στη φυσιογνωμία ο πιο γλυκός και συμπαθέστατος, "εικόνα πραότητος".

Τη θυμωμένη θάλασσα δεν τη δαμάζει πια με την τρίαινα ο άγριος Ποσειδώνας, που τον έπλασε η μυθολογία, αλλά ο πιο ήμερος και ο πιο γλυκύτερος γέροντας, ο άγιος Νικόλαος, που δεν κρατά καμάκια και κοντάρια, αλλά που βλογά τα μελανιασμένα κύματα δίχως να τα φοβερίζει και κείνα ησυχάζουνε και μαλακώνουνε, σα να τους ρίχνει κάποιο λάδι ουράνιο. Τα τροπάρια που ψέλνουνε στη μνήμη του υμνούνε αυτή την πραότητα και την γλυκύτητά του. Στον Εσπερινό ψέλνουνε ανάμεσα σε άλλα και τούτα τα στιχηρά:

           "Χαίρε η ιερά κεφαλή, το καθαρό δοχείο των αρετών, ο θείος κανόνας της αγιασμένης ιερωσύνης, ο μέγας ποιμένας, ο φάρος ο φωτεινότατος που έχεις της νίκης το όνομα, εσύ που σκύβεις με συμπόνοια απάνω σ' όσους βρίσκουνται σε ανάγκη και ακούς του αδύντους που σε παρακαλούνε και τους γλυτώνεις γρήγορα και τους φυλάγεις να μην πάθουνε.

             Το πιο ωραίο τροπάρι είναι το Απολυτίκιο του Αγίου:

"Κανόνα πίστεως καί εικόνα πραότητος, εγκρατείας Διδάσκαλον, ανέδειξέ σε τή ποίμνη σου, η τών πραγμάτων αλήθεια, διά τούτο εκτήσω τή ταπεινώσει τά υψηλά, τή πτωχεία τά πλούσια, Πάτερ Ιεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστώ τώ Θεώ, σωθήναι τάς ψυχάς ημών. "

           Απόχτησες, λέγει, με την ταπείνωση τα υψηλά, τα υπεράνθρωπα, αυτά που δεν μπορούνε να τα κάνουνε οι περήφανοι κ' οι φοβεροί άνθρωποι και με την φτώχεια απόχτησες τα πλούσια, τον θησαυρό της θείας χάρης που δεν τον αξιώνουνται οι δοξασμένοι κ' οι τιμημένοι τούτου του κόσμου.

Η φυσιογνωμία του διατηρήθηκε από εικόνα σε εικόνα ίσαμε σήμερα στην τέχνη της εκκλησίας μας, γλυκειά, ταπεινή, πονετικιά, παραηγορητικιά, όλο πραότητα, όλο αγάπη, ειρηνική, απλή, αληθινή "εικόνα πραότητητος", όμοια με του Χριστού, που είπε "μάθετε απ' εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία". Το κεφάλι του είνε φαλακρό με άσπρα τσουλούφια, με μικρό πρόσωπο, με ήμερα μάτια και κόκκινα μάγουλα, με σεμνό μουστάκι και με κοντά στρογγυλά γένεια, "γέρων στρογγυλογένης", με χαμηλούς ώμους, με ταπεινό σχήμα, σαν να παρακαλεί εμάς εκείνος κι΄ όχι να τον πρακαλούμε εμείς.

Φώτης κόντογλου

(Περιοδικό "ΚΙΒΩΤΟΣ" Δεκέμβριος 1952)