Τα πετρομοναστήρια του Κοράματος --- Kαππαδοκία
του Θάνου Δασκαλοθανάση
Το λεγόμενο <<Υπαίθριο Μουσείο>> του Goreme (Κόραμα) χαρακτηρίζεται ως ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Καππαδοκίας. Η κοιλάδα Κόραμα βρίσκεται στην επαρχία της Νεαπόλεως (Nevşehir) στην Καππαδοκία. Στη κοιλάδα των Κοράμων υπάρχει μεγάλος αριθμός λαξευτών Βυζαντινών εκκλησιών και μοναστηριών κι έτσι όλη η κοιλάδα έχει μετατραπεί σε υπαίθριο μουσείο.
Στα πετρομονάστηρα και στους υπόσκαφους ναούς που συγκεντρώνονται γύρω από το πλάτωμα του μουσείου οι λαξευτές εφάρμοσαν στις σπηλιές κάθε γνωστό βυζαντινό αρχιτεκτονικό τύπο, βασισμένοι σε ένα νοητό σχέδιο. Τα τοιχώματα των σπηλαίων κοσμούνται με αγιογραφίες διαφόρων εποχών και νοοτροπιών. Αρχαϊκές,<<λαϊκές>> αλλά και <<εκλεπτυσμένες>> τοιχογραφίες που μιμούνται την τεχνοτροπία της Βασιλεύουσας, συνυπάρχουν με απλά γεωμετρικά σχήματα από την εποχή της εικονομαχίας.
Η διαδρομή είναι εντυπωσιακή: ξεκίνημα από τη <<Μονή Καλογραιών>> που είναι ένας ψηλός διάτρητος βράχος, κατόπιν το παρεκκλήσι του Αγίου Βασιλείου, συνέχεια προχωρώντας μέσα από μια στοά φτάνουμε στη σταυρόσχημη εκκλησία του Μήλου του 11ου αιώνα με εντυπωσιακές αγιογραφίες. Πάνω από αυτή την εκκλησία υπάρχει το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας που χρονολογείται από την εικονοκλαστική περίοδο (725-842). Μετά η <<Εκκλησία με τα Φίδια>> του 11ου αιώνα, αφιερωμένη στον Άγιο Ονούφριο.
Η διαδρομή είναι εντυπωσιακή: ξεκίνημα από τη <<Μονή Καλογραιών>> που είναι ένας ψηλός διάτρητος βράχος, κατόπιν το παρεκκλήσι του Αγίου Βασιλείου, συνέχεια προχωρώντας μέσα από μια στοά φτάνουμε στη σταυρόσχημη εκκλησία του Μήλου του 11ου αιώνα με εντυπωσιακές αγιογραφίες. Πάνω από αυτή την εκκλησία υπάρχει το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας που χρονολογείται από την εικονοκλαστική περίοδο (725-842). Μετά η <<Εκκλησία με τα Φίδια>> του 11ου αιώνα, αφιερωμένη στον Άγιο Ονούφριο.
 |
| Καπαδοκία, η κοιλάδα του Κοράματος ή αλλιώς Γκόρεμε, όπου περισσότερες από 360 λαξευτές – υπόσκαφες εκκλησίες (μεταξύ αυτών και του Μ. Βασιλείου) και πάνω από 30 διάσημες υπόγειες πολιτείες |
 |
| σκοτεινή εκκλησία |
Το αριστούργημα της λαξευμένης σε βράχο αρχιτεκτονικής είναι η λεγόμενη Σκοτεινή εκκλησιά (karanlik kilise), το μοναστήρι της Αναλήψεως στη περιοχή Κόραμα (Goreme).Το μοναστηριακό αυτό συγκρότημα, είναι ένα από καλύτερα διατηρημένα βυζαντινά μνημεία στην Καππαδοκία. Ο πιο εντυπωσιακός ναός του συγκροτήματος είναι η περίφημη <<Σκοτεινή Εκκλησία>> με τις καλύτερα διατηρημένες τοιχογραφίες σε όλη την Καππαδοκία.
Η λαξευμένη στο βράχο εκκλησιά της μονής έχει σχήμα σταυρού με έξι τρούλους, τέσσερις κίονες και τρεις αψίδες. Περιλαμβάνει επίσης μια τραπεζαρία και μια σειρά δωματίων.
Το συγκρότημα στο σύνολό του είναι λαξευμένο σε δύο επίπεδα στον μαλακό βράχο που έχει δημιουργηθεί από τη λάβα και την ηφαιστειακή τέφρα μετά την έκρηξη του όρους Αργαίου και έχει λαξευτεί από ανέμους και νερό μέχρι να πάρει τη σημερινή μορφή του. Οι γεωλογικοί αυτοί σχηματισμοί χαρακτηρίζουν ολόκληρη την περιοχή της Καππαδοκίας και έχουν έκταση 20.000 τετρ. χιλιόμετρα. Τα τμήματα της μονής έχουν σκαφτεί στις τρεις πλευρές μιας σχεδόν τετράγωνης και υπερυψωμένης αυλής. Το καθολικό της μονής, μια μεγάλη τράπεζα, ενώ οι υπόλοιπες αίθουσες υποθέτουμε πως χρησίμευαν για καθημερινές δραστηριότητες των μοναχών και για αποθήκες.
Εκπληκτικής ομορφιάς και σε πολύ καλή κατάσταση διατηρούνται οι αγιογραφίες της μονής και του ναού. Το λιγοστό φως που έμπαινε στην όντως σκοτεινή εκκλησία, συνετέλεσε στην διατήρησή τους Έχουν κατασκευαστεί από τον 11ο μέχρι τον 13ο αιώνα. Για τον ακριβή χρόνο κατασκευής της μονής οι ειδικοί διαφωνούν, έχουν καταλήξει στον 11ο αιώνα λόγο του ότι τότε έγιναν οι πρώτες τοιχογραφίες.
Εκπληκτικής ομορφιάς και σε πολύ καλή κατάσταση διατηρούνται οι αγιογραφίες της μονής και του ναού. Το λιγοστό φως που έμπαινε στην όντως σκοτεινή εκκλησία, συνετέλεσε στην διατήρησή τους Έχουν κατασκευαστεί από τον 11ο μέχρι τον 13ο αιώνα. Για τον ακριβή χρόνο κατασκευής της μονής οι ειδικοί διαφωνούν, έχουν καταλήξει στον 11ο αιώνα λόγο του ότι τότε έγιναν οι πρώτες τοιχογραφίες.
 |
| σκοτεινή εκκλησία |
Μια από τις μεγαλύτερες και λαμπρότερες εκκλησίες της περιοχής είναι η <<εκκλησία των Στεφάνων>>. Υπέροχο βυζαντινό μνημείο του 10ου αιώνα το οποίο απετέλεσε το καθολικό ενός μεγάλου μοναστικού συγκροτήματος. Η εκκλησιά των Στεφάνων αποτελεί δείγμα υψηλής λαξεμένης αρχιτεκτονικής. Αποτελείται από τέσσερα διαφορετικά τμήματα, ανάμεσά τους κι ένα <<υπόγειο>> παρεκκλήσι, που χρονολογείται από διαφορετικές περιόδους του 10ου αιώνα. Στο νεότερο τμήμα, οι αγιογραφίες από τις πιο εντυπωσιακές ολόκληρης της Καππαδοκίας.
Το πιο μαγευτικό, το πιο παραμυθένιο από τα χωριά της Καππαδοκίας είναι το Goreme ( Kόραμα), ειδικά τη νύχτα, όταν φωτίζονται οι δεκάδες μονόλιθοι που <<φυτρώνουν>> ανεξέλεγκτα ανάμεσα στα σπίτια. Βρίσκεται ακριβώς στο σημείο που συγκλίνουν οι περισσότερες από τις από τις εξωπραγματικές ηφαιστειακές κοιλάδες της πειροχής. Το Goreme προέκυψε από τη συνένωση δυο παλιότερων οικισμών, του Avcilar και του Macan (Ματιανή) από όπου καταγόταν ο Άγιος Ιέρωνας που μαρτύρησε την εποχή των διωγμών του Διοκλητιανού(285-305).Στο βίο του Αγίου, που γράφτηκε τρεις αιώνες αργότερα, βρίσκουμε την πρώτη γραπτή αναφορά γύρω από τις υπόσκαφες μονές της Καππαδοκίας.
Στο κέντρο του χωριού δεσπόζει ένας εντυπωσιακός μονόλιθος, τον οποίο οι ντόπιοι ονομάζουν <<Roma kalesi>> δηλαδή <<Ρωμαικό κάστρο>>. Πρόκειται πιθανότατα για ρωμαικό τάφο, η πρόσοψη του οποίου έχει καταρρεύσει εν μέρει, αφήνοντας το πάνω μέρος των κιόνων να αιωρείται στο κενό.
Έξω από το Κόραμα, δυτικά, στην αρχή της κοιλάδας των περιστεριών, βρίσκονται δυο σημαντικοί ναοί, οι οποίοι για κάποιο διάστημα λειτούργησαν ως περιστερώνες και πήραν τα ονόματα των παλιών ιδιοκτητών τους. Η μία ονομάζεται Durmus Kadir Kilise δεν έχει αγιογραφίες, αλλά έχει εντυπωσιακή αρχιτεκτονική. Η άλλη ονομάζεται Yousuf Koc Kilise.
Ανάμεσα στο χωριό και το υπαίθριο μουσείο των μοναστηριών, βρίσκονται άλλες δυο πολύ σημαντικές εκκλησίες. Η πρώτη είναι γνωστή με το παράξενο αραβικό όνομα El Nazar και είναι ένας υπόσκαφος μονόλιθος σε σχήμα σκούφου, ναός διώροφος με εξαιρετικές αγιογραφίες. Η άλλη είναι η << Κρυφή Εκκλησιά>>. Για να φτάσεις σε αυτην θα περπατήσεις σε ένα μονοπάτι, θα κατεβείς μερικά σκαλοπάτια και θα εκπλαγείς, όταν την αντικρίσεις. Η εντυπωσιακή αυτή εκκλησιά ανακαλύφτηκε μάλλον τυχαία, μόλις το 1956.
Το πιο μαγευτικό, το πιο παραμυθένιο από τα χωριά της Καππαδοκίας είναι το Goreme ( Kόραμα), ειδικά τη νύχτα, όταν φωτίζονται οι δεκάδες μονόλιθοι που <<φυτρώνουν>> ανεξέλεγκτα ανάμεσα στα σπίτια. Βρίσκεται ακριβώς στο σημείο που συγκλίνουν οι περισσότερες από τις από τις εξωπραγματικές ηφαιστειακές κοιλάδες της πειροχής. Το Goreme προέκυψε από τη συνένωση δυο παλιότερων οικισμών, του Avcilar και του Macan (Ματιανή) από όπου καταγόταν ο Άγιος Ιέρωνας που μαρτύρησε την εποχή των διωγμών του Διοκλητιανού(285-305).Στο βίο του Αγίου, που γράφτηκε τρεις αιώνες αργότερα, βρίσκουμε την πρώτη γραπτή αναφορά γύρω από τις υπόσκαφες μονές της Καππαδοκίας.
Στο κέντρο του χωριού δεσπόζει ένας εντυπωσιακός μονόλιθος, τον οποίο οι ντόπιοι ονομάζουν <<Roma kalesi>> δηλαδή <<Ρωμαικό κάστρο>>. Πρόκειται πιθανότατα για ρωμαικό τάφο, η πρόσοψη του οποίου έχει καταρρεύσει εν μέρει, αφήνοντας το πάνω μέρος των κιόνων να αιωρείται στο κενό.
Έξω από το Κόραμα, δυτικά, στην αρχή της κοιλάδας των περιστεριών, βρίσκονται δυο σημαντικοί ναοί, οι οποίοι για κάποιο διάστημα λειτούργησαν ως περιστερώνες και πήραν τα ονόματα των παλιών ιδιοκτητών τους. Η μία ονομάζεται Durmus Kadir Kilise δεν έχει αγιογραφίες, αλλά έχει εντυπωσιακή αρχιτεκτονική. Η άλλη ονομάζεται Yousuf Koc Kilise.
Ανάμεσα στο χωριό και το υπαίθριο μουσείο των μοναστηριών, βρίσκονται άλλες δυο πολύ σημαντικές εκκλησίες. Η πρώτη είναι γνωστή με το παράξενο αραβικό όνομα El Nazar και είναι ένας υπόσκαφος μονόλιθος σε σχήμα σκούφου, ναός διώροφος με εξαιρετικές αγιογραφίες. Η άλλη είναι η << Κρυφή Εκκλησιά>>. Για να φτάσεις σε αυτην θα περπατήσεις σε ένα μονοπάτι, θα κατεβείς μερικά σκαλοπάτια και θα εκπλαγείς, όταν την αντικρίσεις. Η εντυπωσιακή αυτή εκκλησιά ανακαλύφτηκε μάλλον τυχαία, μόλις το 1956.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου