Τα Ψηφιδωτά της Μονής ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

 

 

             Στο καθολικό της Μονής σώζονται τα μοναδικά εντοίχια ψηφιδωτά του Αγίου Ορους. Οι παραστάσεις τους συνθέτουν συνολικά τέσσερα θέματα. Ο περιορισμένος αυτός αριθμός πρέπει ασφαλώς να αποδοθεί στην φύση του υλικού που χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή των ψηφίδων και στην δαπανηρή τεχνική τους. Πρόκειται για τις ακόλουθες παραστάσεις.

 

 

Τα Ψηφιδωτά της Μονής ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

 

 ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ
   http://www.vatopedi.gr/

 

 

             1. Στον κυρίως ναό, στους πεσσούς κάτω από τον τρούλλο, αναπτύσσεται η σκηνή του Ευαγγελισμού που χρονολογείται από τις αρχές του 11ου ως τις αρχές του ΙΒ’ αι. Η παράσταση τοποθετήθηκε σε περίοπτη θέση, για να τονίσει την αφιέρωση του καθολικού στην μνήμη του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

 

 

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στον κυρίως ναό

 

 

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στον κυρίως ναό

 

 

 

             2. Στον εξωνάρθηκα, πάνω από την είσοδο που οδηγεί στον εσωνάρθηκα, δεσπόζει παράσταση Δεήσεως της ίδιας περίπου περιόδου. Η άψογη τεχνική των δύο παραπάνω συνθέσεων και ο μεγάλος αριθμός χρυσών ψηφίδων που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή τους, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για έργα καλλιτέχνη της Κωνσταντινουπόλεως.

 

 

 

Η Δέηση

Ο Χριστός της Δεήσεως. Λεπτομέρεια

Η Παναγία της Δεήσεως. Λεπτομέρεια

Ο Πρόδρομος της Δεήσεως. Λεπτομέρεια

 

 

 

 

 

              3. Μια δεύτερη σκηνή Ευαγγελισμού, που ανάγεται στα τέλη του ΙΓ’ – αρχές του ΙΔ’ αι. πλαισιώνει το ψηφιδωτό της Δεήσεως. Είναι έργο υψηλής ποιότητας και αποδίδεται σε συγγενικό, αν όχι στο ίδιο εργαστήριο με τους Αγίους Αποστόλους Θεσσαλονίκης.

 

 

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στον εξωνάρθηκα

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στον εξωνάρθηκα

 

 

 

 

            4. Στον ΙΓ’-ΙΔ’ αι., ή κατά μία άλλη άποψη στα τέλη του ΙΑ’-αρχές του ΙΒ’ αι., χρονολογείται και μία ψηφιδωτή προτομή του Αγίου Νικολάου· είναι τοποθετημένη πάνω από την είσοδο που οδηγεί στο νοτιοδυτικό παρεκκλήσι του καθολικού, το οποίο είναι αφιερωμένο στον ίδιο άγιο.

 

Ο Άγιος Νικόλαος

             Σύμφωνα με το «Προσκυνητάριον» του Ιωάννου Κομνηνού, στον νάρθηκα υπήρχαν και άλλα ψηφιδωτά, μεταξύ των οποίων και κάποιες παραστάσεις βασιλέων και κτητόρων του μοναστηριού που δεν σώζονται σήμερα. Δεν αποκλείεται οι ψηφίδες που φυλλάσονται σε δύο κιβώτια του σκευοφυλακίου της μονής να προέρχονται από τις συγκεκριμένες συνθέσεις.