Σε απόσταση 3 χμ. από την πόλη της Άμφισσας βρίσκεται ο βυζαντινός Ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρως, χτισμένος σε βραχώδη και απότομη πλαγιά. Αποτελεί σπουδαίο και άριστα διατηρημένο βυζαντινό μνημείο του 11ου ή 12ου αιώνα.
Ο κυρίως ναός είναι σταυροειδής μετά τρούλου. Στη νότια πλευρά του Ναού, σε ύψος 2.5 μ. Από το έδαφος, έχουν χαραχθεί επί πωρόλιθων, δύο ηλιακά ρολόγια. Έχουν το συνηθισμένο ημικυκλικό σχήμα διηρημένο σε 12 τομείς, όπου στα άκρα των ακτίνων είναι γραμμένα τα στοιχεία της ώρας.
Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στη Φωκίδα
Ο Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Άμφισσας αποτελεί σπουδαίο βυζαντινό μνημείο, κηρυγμένο διατηρητέο. από τα σημαντικότερα της μέσης Βυζαντινής περιόδου.
Κτητορική επιγραφή δεν υπάρχει, έτσι δεν μας είναι γνωστή η ακριβής χρονολογία κατασκευής. Κατά τον MILLET το Μνημείο χρονολογείται στον 11ο μ Χ. αιώνα, ενώ από τον MEGAW χρονολογείται στο 1ο τέταρτο του 12ου μ. Χ. αιώνα.
Με το Μνημείο έχει διεξοδικά ασχοληθεί ο Αναστάσιος Ορλάνδος στη δημοσίευσή του «Ο παρά την Άμφισσαν Ναός του Σωτήρος» στο ΑΒΜΕ (Αρχείο των Βυζαντινών Μνημείων της Ελλάδος), ΤΟΜΟΣ Α, 1935, ενώ η πρώτη δημοσίευση έγινε από τον Γ. Λαμπάκη που φωτογράφισε το Ναό στα 1896, (Δελτίο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας Γ, σελ. 39, εικόνα 8.
Τυπολογικά, ο ναός ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου δικιόνιου μετά τρούλου, τύπου ιδιαίτερα διαδεδομένου στον Ελληνικό χώρο στην περίπτωση ναών μετρίου μεγέθους. Όπως όλοι σχεδόν οι μεσοβυζαντινοί ναοί της Ελλάδος έτσι και αυτός έχει στην κάτοψη σχήμα τετράγωνο (7.20 x 7.30), με ελαφρά παράγωνη χάραξη, (γραφική ακανονιστία).
Ο τρούλος είναι Αθηναϊκού τύπου, οκτάπλευρος, κεραμοσκεπής με κοίλα βυζαντινά κεραμίδια και φέρει από ένα μαρμάρινο κιονίσκο με επίθημα σε κάθε ακμή. Η σημερινή μορφή του δεν είναι η αρχική, αλλά προέρχεται από μεταγενέστερες επεμβάσεις.
Εξωτερικά, η τοιχοδομία παρουσιάζει εξαιρετική επιμέλεια στην ανατολική και βόρεια όψη και διαμορφώνεται με πλήρες πλινθοπερίκλειστο σύστημα, ενώ στη δυτική και νότια όψη είναι λιγότερο επιμελημένη με αργούς λίθους. Το εσωτερικό του ναού είναι σήμερα επιχρισμένο κατά το μεγαλύτερο μέρος του. Ενδιαφέρουσα είναι η κεραμοπλαστική διακόσμηση του ναού με πλίνθινες οδοντωτές ταινίες, σκυφία, κουφικά, ηλιακά ωρολόγια, κλπ. Επίσης ο ναός κοσμείται εξωτερικά με σταυρούς από spolia, ενώ εσωτερικά εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο γλυπτός διάκοσμος των κιόνων και του διαλυμένου σήμερα μαρμάρινου τέμπλου.
Τα παράθυρα είναι μονόλοβα – δίλοβα – τρίλοβα με μαρμάρινους κιονίσκους με επιθήματα από γλυπτό διάκοσμο.
Ο ναός έχει υποστεί αλλοιώσεις εξαιτίας διαφόρων μεταγενεστέρων επεμβάσεων και πάσχει κυρίως από τέσσερα αίτια: σεισμό, έδαφος, αέρα και ύδατα (βροχής και υπόγεια), που έχουν προκαλέσει πολλαπλές βλάβες-φθορές, όπως διαφορικές καθιζήσεις, καθιζήσεις θολιτών, ρηγματώσεις, αποκολλήσεις, υγρασίες κατερχόμενες και ανερχόμενες, φθορές κονιαμάτων, κλπ.
Το μνημείο έχει υποστεί επεμβάσεις μεταξύ των ετών 1960-1985.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου