Η αντίσταση των Βυζαντινών στον καθολικισμό

 

<< ημείς μεν έφασαν άλλου γεγονότες γένους και άλλον αρχιερέα έχοντες…>>
Ανήκουμε σε άλλο γένος και άλλον αρχιερέα έχουμε.

              



                Η συνειδητοποίηση της διαφορετικότητας των Βυζαντινών σε σχέση με τους Δυτικούς θα κορυφωθεί μέσα από τα τραγικά γεγονότα της Δ΄ Σταυροφορίας. Η εδραιωμένη πια αυτή αντίληψη αλλά και η άρνησή τους να δεχτούν τον εκπρόσωπο του Πάπα φαίνεται στο παρακάτω απόσπασμα από το έργο του Γεώργιου Ακροπολίτη <<Χρονική Συγγραφή 1204-1261>>

                  Ενόσω τούτος εδώ ο Ερής ( Ερρίκος) βασίλευε στην Κωνσταντινούπολη, στάλθηκε από τον πάπα αρχιερέας για τη βασίλισσα των πόλεων-που στη γλώσσα τους τον λένε λεγάτο- ονόματι Πελάγιος, έχοντας όλα τα προνόμια του Πάπα: φορούσε δηλαδή κοκκινόχρωμα πέδιλα, τα ρούχα του επίσης είχαν το ίδιο χρώμα, ακόμα και το πανωφόρι του αλόγου του και τα χαλινάρια είχαν βαφτεί με το ίδιο χρώμα. Καθώς όμως διέθετε άγριο χαρακτήρα και συμπεριφερόταν αλαζονικά, προκάλεσε πολλές συμφορές στους κατοίκους της Πόλης. Και παρουσίαζε ως κάτι λογικό την ενοχοποίησή τους: ανάγκαζε δηλαδή όλους τους Ρωμαίους να δηλώσουν υποταγή στα κελεύσματα της παλιάς Ρώμης. Γι αυτό το λόγο μοναχοί κλείνονταν στη φυλακή, ιερείς φυλακίζονταν και κάθε ορθόδοξος ναός κλεινόταν. Και σ΄ αυτήν την περίπτωση οι βυζαντινοί ιερείς είχαν να επιλέξουν το ένα από τα δύο: ή να αναγνωρίσουν τα πρωτεία της αρχιεροσύνης του πάπα και να τον μνημονεύουν στο τελετουργικό τυπικό ή σ΄ αυτούς που δε συμμορφώνονταν να σ΄ αυτά να επιβάλλεται ως ποινή η θανάτωσή τους. Aυτή η πρακτική οδήγησε σε απόγνωση τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης και περισσότερο από όλους τους προύχοντες. Αυτοί λοιπόν παρουσιάστηκαν στον βασιλιά Ερή και του είπαν:

              <<Eνώ εμείς ανήκουμε σε άλλο έθνος και έχουμε άλλον αρχιερέα, έχουμε υποταγεί στη δύναμή σου, ώστε να εξουσιάζεις το σώμα μας, σε καμιά όμως π ερίπτωση το πνεύμα και την ψυχή μας. Έχουμε λοιπόν την πεποίθηση ότι είναι υποχρέωσή μας να σε υπερασπιζόμαστε στον πόλεμο αλλά κι ότι μας είναι αδύνατο να αποκηρύξουμε τη λατρεία και τις θρησκευτικές μας πεποιθήσεις. Ή λοιπόν απάλλαξέ μας από τις συμφορές που μας βρήκαν ή άφησέ μας ως ελεύθερους πολίτες να καταφύγουμε στους ομοεθνείς μας>>.

               Έτσι μίλησαν κι εκείνος, επειδή δεν ήθελε να χάσει τόσους πολλούς κι ενάρετους ανθρώπους, έστω κι αν ο λεγάτος που αναφέρθηκε δεν το ήθελε, και τους ναούς άνοιξε, όσοι μοναχοί και ιερείς είχαν φυλακιστεί τους άφησε ελεύθερους και την τρικυμία που τότε είχε χτυπήσει την Κωνσταντινούπολη γαλήνεψε. Σε πολλούς πάντως από τους ιερείς μας που είχαν καταφύγει στο βασιλιά μας το Θεόδωρο ( εννοεί το Θ. Λάσκαρη, αυτοκράτορα της Νίκαιας), σ΄ αυτούς, με εντολή του, παραχωρούνταν μοναστήρια για καταλύματά τους. και ιερείς με βαθμό του πρεσβύτερου κατέφυγαν στη Νίκαια κι άλλοι από αυτούς συμπεριλήφθησαν στους κύκλους του Πατριαρχείου, ενώ άλλοι υπηρετώντας όπως το επιθυμούσαν θεϊκούς ναούς, έζησαν ελεύθερα. Κι αυτές τις ενέργειες έκανε τότε ο βασιλιάς Ερής.