Η εικόνα της Υπαπαντής στην Ορθόδοξη Εκκλησία

 

 Η Υπαπαντή, Mανουήλ Πανσέληνος , Πρωτάτο Αγίου Όρους , 13ος αιώνας

 

 

                 Η εκκλησία μας γιορτάζει την Δεσποτική εορτή της Υπαπαντής στις 2 Φεβρουαρίου.

                 Η σκηνή της Υπαπαντής λαμβάνει χώρα 40 μέρες μετά τα Χριστούγεννα. Σύμφωνα με το Εβραϊκό έθιμο όλες οι γυναίκες που γεννούσαν έπρεπε να καθαριστούν 40 ημέρες και εάν είχαν γεννήσει πρωτότοκο Υιό σύμφωνα με τον Μωσαϊκό νόμο έπρεπε να τον αφιερώσουν στον Θεό. Μαζί με αυτήν την αφιέρωση όφειλαν να προσφέρουν στον ναό σύμφωνα με την διάταξη και έναν αμνό η ένα ζεύγος περιστεριών ή τρυγονιών που προβλεπόταν τότε για τους φτωχούς.
               Ακολουθώντας λοιπόν αυτές τις διατάξεις ο Ιωσήφ με την Παναγία βρέθηκαν στον ναό στην Ιερουσαλήμ για να αφιερώσουν τον Χριστό.
               Ακριβώς αυτή η στιγμή απεικονίζεται στις Άγιες εικόνες: της εισόδου και προσφοράς του Κυρίου στον ναό από την Θεοτόκο και της συνάντησης ταυτόχρονα της Παλαιάς με την Καινή διαθήκη.
             Ο Χριστός βρίσεται στα χέρια του γηραιού Ιερέα Συμεών ο οποίος σύμφωνα με την αποκάλυψη του Θεού δέν θα πέθαινε, αν δεν έβλεπε τον Μεσσία. Μορφή γεροντική ο Συμεών, έχει παραλάβει γεμάτος χαρά και λαχτάρα το θείο βρέφος στα  χέρια του ως ένδειξη σεβασμού. Η λαχτάρα αυτή και η απαντοχή του Συμεών συμβολίζει και την απαντοχή του τότε κόσμου να γνωρίσει τον Μεσσία.
              Η Θεοτόκος προσφέρει τον πρωτότοκο της ως αφιέρωση σύμφωνα με τον Μωσαϊκό νομο αλλά και ως τον αμνό που θα έπρεπε να προσφέρει με την θυσία του οποίου θα σωθεί ο άνθρωπος.
              Επίσης στην σκηνή, πίσω απο την Παναγία ή σε κάποιο άλλο σημείο της σύνθεσης βλέπουμε μια γυναίκα, την προφήτιδα Άννα η οποία ζούσε με νηστεία και προσευχή στον ναό και ανάμενε και αυτή να δεί τον Μεσσία. Συνήθως την βλέπουμε να κρατάει ειλητάριο με τους λόγους: "Τούτο το βρέφος ουρανόν και γή εδημιούργησεν"και υψώνει το χέρι σε χειρονομία που δηλώνει λόγους προφητικούς.
               Ο Χριστός δέν απεικονίζεται ως βρέφος 40 ημερών αλλά ώς παιδί 5-6 χρονών. Με τον τρόπο αυτό δίνεται έμφαση στο ότι ο  Κύριος είναι πολύ πιο ώριμος απο την ηλικία του. Κάθεται  στα χέρια του Συμεών με βασιλική άνεση κρατώντας στο χέρι ειλητάριο με τον νόμο του. Τον νόμο της Καινής διαθήκης υποδηλώνοντας ότι Αυτός είναι ο ένσαρκος Λόγος.
             Ένα άλλο στοιχείο της σύνθεσης είναι η Αγία τράπεζα και το Ιερό βήμα  πάνω από τα οποία εξελίσσεται η σκηνή υποδηλώνοντας τον ιερό χώρο του ναού της Ιερουσαλήμ. Επίσης τα στοιχεία αυτά(Αγία τράπεζα με κιβώριο και Ευαγγέλιο πάνω της)κάνουν υπαινιγμό στην ευχαριστιακή θυσία και τον μυστικό δείπνο. Υπενθυμίζει δηλαδή ότι ο Χριστός προσφέρεται στον ναό αλλα και στους ανθρώπους για να θυσιασθεί.
            Στην σκηνή ακολουθεί και ο Ιωσήφ κρατώντας τα περιστέρια της προσφοράς τα οποία δεν είναι λύτρα για την ανταλλαγή  του Ιησού αλλα η προσφορά θυσίας για τον καθαρισμό της μητέρας.
           Τέλος η εικόνα αυτή μας προτρέπει θα λέγαμε να δεχτούμε και εμείς και να σφίξουμε στην αγκαλιά μας τον Ιησού σάν τον Συμεών  μεσω της αγάπης μας πρός τον πλησίον.


                                                                       Δημήτρης Συρεγκέλας, αγιογράφος